Drogi ku niepodległości

...prowadzą do upragnionego celu dzięki kulturze, stanowiącej istotny element świadomości narodowej.   W polskiej tradycji niepodległościowych wysiłków wyróżniała się walka zbrojna, a w latach 1914-1918 wymodlona przez Mickiewicza „wojna powszechna”, która rzeczywiście przyniosła „wolność ludom”.