Pomimo faktu, że wystąpienie nowego wirusa powodującego gwałtowną chorobę układu oddechowego (COVID-19) wywarło negatywny wpływ na gospodarkę Chin w 2019, kraj podejmuje wysiłki w celu wznowienia aktywności gospodarczej. Wedle danych CICC (China International Capital Corporation), odsetek osób powracających do pracy osiągnął poziom 60-70, wedle stanu na dzień 28 lutego.
Informacje podawane przez SASAC (State-owned Assets Supervision and Administration Commission) wskazują, że 500 głównych firm produkcyjnych w Chinach wznowiło pracę w 97 proc.. Kolejne korzystne rozwiązania polityczne oraz etapowe ich wdrażanie wskazuje na nadchodzące ożywienie gospodarcze. Ponadto, informacje podawane przez NBS wskazują, że dane dotyczące gospodarki Chin w roku 2019 są korzystne, a faktyczny wzrost PKB wynosi 6,1 proc. . Mając na względzie korzystne tempo wznowienia pracy, a także solidne podstawy zbudowane w 2019 r., wciąż jesteśmy przekonani, że gospodarka Chin wróci do normy już w drugim kwartale 2020 r.
Należy jednak zwrócić uwagę, że w roku 2020 faktycznie można dostrzec realny wpływ COVID-19 na gospodarkę Chin. S&P obniżyło poprzednią prognozę wzrostu PKB Chin (5,7 proc. ) do poziomu 5 proc. , a Citi Bank skorygował wskaźnik do wysokości 5,3 proc. . Oczekuje się, że wskaźnik wzrostu poziomu eksportu utrzyma się w granicach 0 lub obniży do wartości ujemnych. Niemniej jednak, aktualny kryzys stwarza również nowe możliwości dla „nowej rzeczywistości” Chin.
Zakłada się przyspieszenie wzrostu gospodarki cyfrowej w oparciu o technologie IoT (Internet of Things). Praca zdalna jest aktualnie szeroko rozpowszechniona w branżach usługowych, szczególnie w dużych firmach związanych z siecią Internet. Pomimo tego, branża produkcyjna wciąż nie jest w pełni scyfryzowana i zinformatyzowana, co stanowi główną przyczynę spowolnienia pracy sektora wtórnego w trakcie kryzysu związanego z wystąpieniem wirusa COVID-19. Cyfryzacja może być stosunkowo łatwo wdrożona przez liderów branży, lecz będzie stanowiła problem dla małych i średnich przedsiębiorstw. Kryzys pandemii powoduje potrzebę rozbudowania ekosystemu Internet of Things, tj. m.in. rozwiązania pozwalające na przetwarzanie danych „w chmurze” (cloud computing), przechowywanie oraz transfer danych, a także interakcja na linii człowiek-maszyna.
Wzmacnia się także połączenie handlu prowadzonego on-line, jak i off-line. Wirus COVID-19 przyspieszył rozwój „dostawy bezkontaktowej”, a także wpłynął na zmianę „ostatniego etapu” zakupów dokonywanych przez Internet. Zakłada się więc zwiększenie popularności rozwiązań działających na zasadzie skrytek pocztowych, magazynów samoobsługowych oraz sklepów z kasami automatycznymi. Zakupy on-line nie będą więc stanowiły uzupełnienia zakupów dokonywanych stacjonarnie – wyraźnie dostrzeżemy trend łączenia tych dwóch metod sprzedaży. Należy również zakładać przyspieszenie wdrożenia autonomicznych pojazdów oraz dronów na rynek.
Nowe technologie, tj. sztuczna inteligencja i tzw. Big Data wywrą istotny wpływ na pobudzenie gospodarcze. W trakcie kryzysu, część firm opracowało aplikacje korzystające z dużych zasobów danych Big Data, aby przewidzieć rozprzestrzenianie się wirusa w określonych obszarach, co umożliwiło bardziej precyzyjną kontrolę nad przebiegiem epidemii. Ponadto, należy zauważyć, że zwiększenie wykorzystania rozwiązań typu Big Data wywrze również wpływ na dalszy rozwój sztucznej inteligencji. Po ustaniu kryzysu, zarówno władze rządowe, spółki gospodarcze, jak i konsumenci skoncentrują się na zbieraniu informacji oraz na wdrażaniu rozwiązań umożliwiających podejmowanie decyzji w oparciu o dane, co również korzystnie wpłynie na przyspieszenie rozwoju technologii informacyjnych i sztucznej inteligencji.
Wiele firm wdroży tzw. rozwiązania na bazie platform. Największe chińskie przedsiębiorstwa informatyczne wykorzystały istniejący kryzys do zaproponowania rozwiązania „pracowników dzielonych”. Firmy zajmujące się handle detalicznym, taki jak Freshhema – spółka podległa firmy Alibaba, a także JD.com udostępniają własnych pracowników innym firmom z sektora usługowego o niskim progu wejściowym. Pojawienie się „wspólnych pracodawców” stanowi nie tylko wyzwanie dla tradycyjnej formy organizacji przedsiębiorstw, ale również tworzy nowe możliwości dla przyszłych firm. Co za tym idzie, termin „firma” może w przyszłości być kojarzony nie z „fizyczną lokalizacją”, lecz z „platformą”. Podążając dalej, platforma może nie oznaczać wyłącznie jednej firmy, lecz fuzję różnych firm lub pracowników. Nadchodzi czas platform, stwarzających większe możliwości zatrudnienia.
W celu należytego wykorzystania nowych możliwości gospodarczych, Chiny powinny skoncentrować wysiłki na szybkim opracowaniu ulg podatkowych, zapewnić narzędzia wsparcia finansowego, a także wprowadzić dalsze reformy związane z organizacją życia społecznego. Pewność działania jest kluczowym czynnikiem podczas walki z kryzysem. Pewność powinna wynikać nie tylko z możliwości ponownego pobudzenia gospodarki, lecz również z faktu rozwiązywania problemów związanych z kontrolowaniem przebiegu epidemii. Wdrożenie reform związanych z organizacją życia społecznego to kolejny istotny krok, który umożliwi Chinom wykorzystanie szans ekonomicznych stwarzanych przez wirus COVID-19.
Wystąpienie kryzysu związanego z wystąpieniem COVID-19 wskazuje, że rozwiązanie problemów wewnętrznych stanowi priorytet dla Chin. Dalszy rozwój Chin nie zależy od tego, jak kraj będzie postrzegany z zewnątrz, a jedynie od wyborów dokonywanych przez Chiny. Należy zatem skoncentrować się na ocenie, czy rząd Chin posiada możliwość szybkiego wdrażania reform, dostosowania i rozwiązania własnych problemów. Problem kontroli zakażeń to jedynie przykład takich wyzwań – należy rozpatrywać go z uwzględnieniem rzeczywistości Chin i konieczności zaspokajania potrzeb niezwykle rozbudowanego społeczeństwa, w którym dokonywana jest gwałtowna modernizacja. Na świecie nie istnieje inny kraj z którego doświadczeń mogłyby korzystać Chiny. Chiny muszą mierzyć się z problemami na własną rękę i jednocześnie reagować odpowiednio szybko. Chiny powinny skoncentrować się na metodach rozwiązywania problemów i odpowiednim wykorzystaniu własnych zalet gospodarczych i politycznych. Dalsze wdrażanie reform społecznych umożliwi wdrożenie bardziej elastycznych i skutecznych rozwiązań systemowych, a tym samym zapewni Chinom długoterminowy rozwój gospodarczy.
Mao Yinhui – Dyrektor Instytutu Polonistyki, Wydział Języków i Kultur Europejskich, Kantoński Uniwersytet Spraw Międzynarodowych
Han Yonghui, – profesor w Instytucie Strategii Międzynarodowych, Kantoński Uniwersytet Spraw Międzynarodowych