Wiszące saszetki z medykamentami, jedzenie zongzi, wyścigi smoczych łodzi… Święto Smoczych Łodzi (Duanwu) to kolorowa tradycja, która ożywa co 12 miesięcy. W 2020 roku Święto Smoczych Łodzi przypadło 25 czerwca, w związku z czym Chińczycy mieli długi weekend od 25 do 27 czerwca.
Święto Smoczych Łodzi, Święto Wiosny (Chunjie) i Święto Środka Jesieni (Zhongqiu) to najważniejsze dni w chińskim kalendarzu, które związane są z wielowiekową tradycją.
W tym roku panuje na całym świecie pandemii koronawirusa. Mimo, że obecnie w Chinach sytuacja epidemiologiczna jest pod kontrolą, to niektóre wydarzenia związane ze Świętem Smoczych Łodzi zostały zawieszone lub zmienione w związku z działaniami mającymi na celu zapobieganie i kontrolę epidemii.
Można powiedzieć, że Święto Smoczych Łodzi w tym roku było zarazem tradycyjne, jak i nowoczesne.
Skąd pochodzi Święta Smoczych Łodzi?
Pochodzenie Święta Smoczych Łodzi, nie jest jednoznaczne, ponieważ wzmianki i odnośniki do tej tradycji można znaleźć w wielu legendach i opowieściach. Według niektórych jego początki sięgają obrzędów z czasów dynastii Xia, inni uważają, że jego korzeni należy szukać wśród lokalnych rytuałów ludności mieszkającej w rejonach rzeki Jangcy. Jednak największą popularnością cieszy się historia związana z imieniem wielkiego chińskiego poety i patrioty – Qu Yuana, który żył na przełomie IV i III wieku p.n.e. w królestwie Chu. Poeta, oburzony politycznym zepsuciem i korupcją, zrozpaczony tym, że wrogie królestwo najechało jego ojczyznę i zdobyło stolicę, napisał poemat „Opłakując Ying” (Ying to nazwa stolicy państwa Chu), po czym rzucił się w nurt rzeki Miluo. Wydarzyło się to piątego dnia piątego miesiąca chińskiego kalendarza księżycowego. Próby ratowania Qu Yuana, a następnie poszukiwanie jego ciała przez miejscowych rybaków miały dać początek wyścigom smoczych łodzi.
Co Chińczycy jedzą podczas Święta Smoczych Łodzi?
Od czasu tragedii, każdego roku w rocznicę śmierci poety, ludzie gromadzili się na brzegu rzeki Miluo i rzucali do wody ryż, chcąc w ten sposób oddać cześć jego duchowi. Aby uchronić ryż przed zepsuciem, przed wrzuceniem do wody zawijano go w liście trzciny lub bambusa. Tak owinięty ryż nazywa się zongzi.
Jedzenie zongzi jest najważniejszym obyczajem kulinarnym Święta Smoczych Łodzi. Robi się je z kleistego ryżu, zawija w liść trzciny i bambusa, i gotuje na parze. Należy je przygotować w przededniu święta. Zongzi są również kulinarnym prezentem świątecznym, którym krewni i przyjaciele wymieniają się podczas wzajemnych wizyt. Poza tym w niektórych rejonach Chin utrzymują się inne lokalne zwyczaje, takie jak spożywanie solonych kaczych jaj czy picie ziołowego wina.
Co robią Chińczycy podczas Święta Smoczych Łodzi?
Do obchodów Święta Smoczych Łodzi można zaliczyć ponadto specjalne przystrajanie drzwi wejściowych domów pachnącymi bukietami ziół – bylicą. Wierzono, że można w ten sposób odpędzić demony oraz zapobiec chorobom. Wypełnione sproszkowanymi ziołami amulety przyczepiano do warkoczyków lub przyszywano do dziecięcych ubrań. Amulety służyły także jako naszyjniki i bransolety. Dzieci nosiły także buty, na których znajdowała się postać tygrysa, co miało im zapewnić długowieczność, spokój i szczęście. Saszetki pięknie pachnące zawieszano jako dekoracje. Jest to chiński zwyczaj ludowy, znany od tysięcy lat, który jest symbolem usuwania chorób i utrzymywania pokoju.
Warto wspomnieć, że wyścigi smoczych łodzi to bardzo tradycyjne wydarzenie. Co roku w Parku Mokradeł Xixi, w dzielnicy Wuchang w Hangzhou, w mieście w południowo-wschodnich Chinach, odbywają się zawody. Impreza ta wywodzi się z dynastii Ming, a jej historia sięga 500 lat. Ponieważ strumień Xixi jest wąski, istnieje wiele typów smoczych łodzi. Obecnie „Wyścigi smoczych łodzi w dzielnicy Wuchang” znalazły się na krajowej liście dziedzictwa niematerialnego. W 2020 roku wydarzenie nie odbyło się z powodu epidemii.
Jakie są nowe formy obchodzenia Święta Smoczych Łodzi podczas epidemii?
W związku z wprowadzeniem drugiego stopnia sytuacji kryzysowej w Pekinie, podczas okresu świątecznego nie organizowano żadnych wydarzeń masowych w stolicy, ale wykorzystano sieć internetową. W innych miastach Chin również pojawiło się więcej wydarzeń kulturalnych online niż w było to w przeszłości.
Tegoroczne Święto Smoczych Łodzi zainaugurowało osiem głównych działań w Internecie, w tym „Tysiące żaglowców i zamożne życie” czyli zawody smoczych łodzi czy „Konkurencja w robieniu zongzi”. Również zorganizowano ponad 70 kluczowych działań kulturalnych w 6 rożnych dziedzinach. W sumie na 32 stronach internetowych można było poczuć świąteczną atmosferę, gdyż tam łączyła się konsumpcja z kulturą, turystyką, sportem, nauką i technologią.
Wystawy online to największa zmiana związana z muzealnictwem w Pekinie. Podczas Święta Smoczych Łodzi ponad 100 muzeów i galerii sztuki w stolicy Chin wykorzystało swoje oficjalne strony internetowe i publiczne konta WeChat, aby odwiedzający mogli oglądać skarby i ekspozycje dzięki panoramicznym wirtualnym przewodnikom, audioprzewodnikom, wirtualnym salom wystawowym, kursom online i aplikacjom APP.
Istotą zwyczajów Święto Smoczych Łodzi jest pozostanie w zdrowiu oraz życzenia pomyślności. W tym roku, w czasie pandemii koronawirusa wykorzystano Internet do obchodów święta, nie zapominając przy tym o szacunku wobec tradycji.