Ciągły rozwój chińskiego społeczeństwa, wpływa na poprawę standardów życia Chińczyków, zmieniając również przyzwyczajenie konsumentów. Widać to na szybko rozwijającym się rynku napojów.
Według danych statystycznych w 2018 roku odnotowano na chińskiej internetowej platformie dostarczającej żywność 210 mln transakcji sprzedaży herbaty z mlekiem, znacznie więcej od liczby sprzedanej kawy – jednego z najpopularniejszych napojów na świecie.
Historia herbaty z mlekiem
Herbata z mlekiem w Chinach była już pita ponad tysiąc lat temu. Pierwsze wzmianki o piciu w Chinach tego rodzaju herbaty mówiły o koczownikach z północy pijących „herbatę mleczną z łąk”, którą przyrządzano, mieszając liście herbaty ze świeżym mlekiem i gotując ją z dodatkiem soli. Był to bardzo popularny napój wśród pasterzy żyjących na stepach oraz w wysokich partiach gór.
Herbata została sprowadzona do Europy w XVII wieku. Anglicy lubili dodawać cukier do herbaty i zalewać ją podgrzanym, świeżym mlekiem. Czarna herbata z regionu Assam w Indiach stała się głównym składnikiem tradycyjnej angielskiej herbaty z mlekiem. Zwykle pije się ją do śniadania, podwieczorku lub po kolacji.
Podczas brytyjskiej kolonizacji Hongkongu wraz z Brytyjczykami dotarł do tego miejsca ich sposób przyrządzania i picia herbaty. Herbata pijana z mlekiem w Hongkongu ma ciężki, gorzki smak i jest przygotowywana w skomplikowany sposób, aby zachować mocny esencjonalny smak herbaty.
Również charakterystycznym napojem jest herbata z mlekiem, którą pije się w Azji Południowo-Wschodniej. Popularna w Tajlandii, Malezji, Singapurze i innych krajach regionu herbata z mlekiem za bazę bierze głównie czarną herbatę, do której dodaje się skondensowane mleko, sproszkowany cynamon, gwiazdkowy anyż i inne przyprawy, nadając jej w ten sposób słodki i bogaty smak.
Współczesny rynek herbaty z mlekiem w Chinach
W chińskich miastach wiele osób po raz pierwszy zetknęło się z herbatą mleczną, pijąc w latach 90. XX wieku tzw. „herbatę bąbelkową”. Herbata bąbelkowa, znana była również pod innymi nazwami jako herbata z mlekiem perłowym, herbata z mlekiem bąbelkowym lub herbata boba z bąbelkami. Sposób przyrządzania tej herbaty został wymyślony na Tajwanie, polegał on na dodaniu do herbaty z mlekiem małych kulek zrobionych z mąki z tapioki. Wystarczyło pół roku, aby napój ten stał się bardzo popularny na rynku kontynentalnych Chin. Jednak ówczesny napój nie zawierał ani prawdziwego mleka, ani naturalnej herbaty, zamiast tego składał się z bezmlecznej śmietanki i herbaty w proszku. Na początku XXI wieku, pojawiły się pewne negatywne informacje z rynku producentów herbaty z mlekiem, które doprowadziły do dużych zmian w tej branży.
Po 2010 roku herbata z mlekiem stopniowo wracała do swoich korzeni i istoty, czyli do naturalnego mleka i herbaty. Niektóre sieci sklepów, w których sprzedano napoje herbaciane, do przygotowania tego napoju używają czystego lub świeżego mleka, a do wyboru jest wiele gatunków herbat o różnych smakach. Często używa się specjalnych maszyn parzących herbatę, by stała się ona jeszcze bardziej esencjonalna. Niektóre herbaciarnie stosują nawet technikę spieniania mleka podobną jak przy podawaniu kawy i w ten sposób serwują herbatę z mlekiem. „Ulepszanie” herbaty z mlekiem nie tylko przejawia się w doborze różnych surowców, ale także bezpośrednio przekłada się na wygląd miejsc, gdzie serwowane są napoje herbaciane. Zamiast skromnego okienka serwującego napoje na wynos, zainwestowano miliony juanów i miejsca te stały się bardziej nowoczesne i przyjazne dla konsumenta.
Dlaczego herbata z mlekiem jest tak popularna?
Według danych chińskiej platformy internetowej dostarczającej żywność w latach 2018-2020 zanotowano znaczny wzrost liczby sklepów serwujących kawę i napoje herbaciarne. Liczba sprzedawców kawy wzrosła 3-krotnie, natomiast zanotowano ponad 6-krotny wzrost liczby sprzedawców napojów herbacianych. Herbata z mlekiem, która obecnie w Chinach jest bardzo popularna, to trend, który pojawił się około 2015 roku. Napój przyrządzany jest z naturalnych składników, takich jak wysokiej jakości herbata, świeże mleko i świeże owoce, często serwuje się bardziej zróżnicowane kombinacje baz herbacianych i dodaje różnego rodzaju inne składniki. Można spróbować: zwykłej herbaty z mlekiem, herbaty owocowej, herbaty z mlekiem i owocami itp.
Dlaczego herbata z mlekiem jest tak popularna? Przede wszystkim należy podkreślić długoletnią kulturę herbacianą w Chinach. Herbata zawsze była najpopularniejszym napojem spożywanym przez chińskich konsumentów i pomimo tego, że rynek kawy w Chinach w ostatnich latach gwałtownie się rozwinął, spożycie w Chinach herbaty jest nadal znacznie większe niż kawy. Wielkość rynku nowych napojów herbacianych, które są innowacyjne, ale oparte na tradycyjnej chińskiej kulturze herbacianej, wzrosła o 280 proc. w latach 2015-2019. Dla porównania, w tym samym okresie na rynku tradycyjnej herbaty zanotowano 42 proc. wzrost, a na rynku kawy tylko 26 proc.
Konsumentami napojów herbacianych w nowym stylu są głównie ludzie młodzi. Od końca XX wieku do chwili obecnej Chińczycy urodzeni w latach 90-tych i na początku XXI wieku byli główną grupą konsumencką tego typu napoju. Stanowili oni blisko 70 proc. wszystkich pijących. Rynek konsumentów jednak cały czas się rozrasta.Marki napojów herbacianych stają się modne, dobrze jest pokazać w towarzystwie, że pije się ten rodzaj napoju, często stają się one gorącymi tematami w chińskich mediach społecznościowych, takich jak Weibo i Douyin. Na przykład podczas epidemii Covid-19 hasztag Weibo „Chcę pić herbatę z mlekiem” odznaczono prawie 100 mln razy. Młodzi konsumenci dzielą się na portalach społecznościowych i platformach internetowych krótkimi filmami reklamującymi różnego rodzaju herbaty z mlekiem.
Rozwój w Chinach handlu elektronicznego i rynku zamawiania żywności w internecie wykształcił wśród konsumentów napojów herbacianych nowe nawyki konsumpcyjne. Gdy wybuchła epidemia Covid-19 drastycznie spadła liczba klientów odwiedzających punkty serwujące napoje herbaciane, a wzrosły obroty sprzedaży w sieci. Wiele firm podążając za trendem online, przeniosło się do sieci oferując dostawę napojów na wynos. Wzrosło również wykorzystanie mediów społecznościowych do działań promocyjnych w celu przyciągnięcia większej ilości konsumentów.
Nie porzucono jednak całkowicie stacjonarnych punktów serwujących herbatę, które wśród młodych ludzi pełnią również funkcję społeczną. W centrach handlowych w chińskich miastach wszędzie można znaleźć punkty z herbatą mleczną. Firmy ze średniej i wyższej półki wykorzystują punkty serwujące napoje herbaciane jako ważny nośnik szerzenia popularności i kultury marki. W ostatnich latach obserwowane jest nieustanne przeobrażanie się tych punktów, których nowoczesny styl i wystrój można porównać do punktów sieci Starbucks, czy innych kawiarni sieciowych. Miejsca te często wybierają młodzi ludzie, aby odpocząć podczas zakupów i spotkać się z przyjaciółmi.
Z perspektywy makro, rosnący dochód na głowę chińskiego mieszkańca żyjącego w mieście zwiększył jego siłę nabywczą i pobudził konsumpcję. Wpływa to na przemysł napojów herbacianych. Cena herbaty z mlekiem ze średniej lub wysokiej półki waha się od 16 juanów (9 złotych) do 35 juanów (prawie 20 złotych), to prawie ponad dwukrotny wzrost w porównaniu z początkiem XXI wieku.
Dylemat branży
Chociaż napoje herbaciane są bardzo popularne, zwłaszcza wśród młodych ludzi, a rynek nowych napojów herbacianych przekroczył 100 mld juanów (58 mld złotych) w 2020 roku, branża charakteryzuje się niskimi barierami wejścia, wysoką konkurencyjnością i wyjątkowo niskim wskaźnikiem przetrwania. Według danych statystycznych z końca listopada 2020 r. łączna liczba chińskich firm działających na rynku herbacianym przekroczyła 300 tys., z czego ponad 130 tys. zostało zamkniętych, zlikwidowanych lub zawieszonych, co stanowi aż 43 proc. rynku.
Wpływ na to miał zapewnie wybuch epidemii Covid-19, kiedy zamknięto wiele przedsiębiorstw, ale z drugiej strony główne marki na rynku, takie jak Hey Tea, Nayuki i Modern China Tea Shop, zanotowały gwałtowny rozwój i stały się jeszcze bardziej rozpoznawalne. Od 2018 do 2020 r. wzrosła liczba punktów tych trzech marek odpowiednio o 606, 487 i 256 nowych miejsc. Zaznaczyć trzeba, że Modern China Tea Shop jest jedyną z tych trzech marek, która działa tylko w prowincjach Hunan i Hubei i nie posiada swoich punktów w innych rejonach Chin. Te topowe marki są obecne głównie w największych chińskich metropoliach i miastach oraz rozszerzają swoją ekspansję poprzez tworzenie submarek i wchodzenie do większej ilości miast.
Herbata z mlekiem i kawa w przyszłości staną się dwoma najważniejszymi napojami na rynku spożycia napojów w Państwie Środka. W przeciwieństwie do kawy, krótki czas rozwoju rynku nowych napojów herbacianych oraz brak standardów i norm branżowych to wąskie gardła, które ograniczają dalszy rozwój tej branży. W przyszłości firmy działające na rynku nowych napojów herbacianych muszą wykreować markę, która zagwarantuje jakość oraz stworzy efekt skali i będzie odporna na różnego rodzaju ryzyka.