„Świat może się wiele nauczyć z nowego dokumentu, nad którym Chile będzie głosować we wrześniowym plebiscycie”.
Grupa światowej sławy ekonomistów i socjologów opublikowała w środę list otwarty, w którym wychwalał projekt konstytucji Chile jako dokument transformacyjny, który – jeśli zostanie ostatecznie zaakceptowany przez Chilijczyków 4 września – będzie służył jako „nowy globalny standard” w walce z kryzysem klimatycznym i wszechobecną nierównością.
Światowej sławy specjaliści pełni podziwu
Nowy list , podpisany przez Thomasa Piketty’ego, Jayati Ghosh, Gabriela Zucmana i innych ekonomistów oraz socjologów z całego świata, chwali proponowaną konstytucję jako „wizjonerski produkt”, z którego reszta świata „może się wiele nauczyć”.„Po raz pierwszy konstytucja uznaje pracę opiekuńczą, reprodukcję społeczną i zdrowie kobiet za fundamentalne dla perspektyw gospodarki” – czytamy w liście. Eksperci cytują 178-stronicowe podejście do „usług publicznych i zabezpieczenia społecznego” jako „kolejnego źródła inspiracji”. „Poprzez tworzenie nowych instytucji świadczących powszechne usługi publiczne, takie jak edukacja, zdrowie i ubezpieczenie społeczne” – czytamy w liście. „Chile z powodzeniem odrobiło lekcje z najnowszej historii” „Nowa konstytucja wyznacza nowy światowy standard w odpowiedzi na zmiany klimatyczne, niepewność gospodarczą i zrównoważony rozwój” – dodali.
Chilijczycy kończą z narzuconym neoliberalizmem
Zgromadzenie liczące 154 członków sfinalizowało w maju nowo proponowaną konstytucję po długim i kontrowersyjnym procesie rozpoczętym plebiscytem w 2020 r., w którym Chilijczycy zdecydowaną większością głosowali za zastąpieniem narzuconej temu krajowi kilkadziesiąt lat wcześniej prawicowej konstytucji, którą dyktatura Pinocheta wprowadziła po przeprowadzeniu wspieranego przez USA zamachu stanu na demokratycznie wybrany lewicowy rząd Salvadora Allende.
„To ekologiczna i równa konstytucja, której podstawą są prawa społeczne” – powiedziała María Elisa Quinteros, przewodnicząca chilijskiego zgromadzenia konstytucyjnego, o nowym dokumencie w niedawnym wywiadzie dla The Guardian.
Miesiące przed ukończeniem nowego dokumentu lewicowy Gabriel Boric zdobył chilijską prezydenturę, składając przysięgę pogrzebania neoliberalizmu w odpowiedzi na donośny sygnał społecznego pragnienia radykalnych zmian w kraju zmagającym się z głębokimi nierównościami.
Historyczny sukces
Podczas gdy neoliberalne media takie jak brytyjski tygodnik The Economist – który aktywnie przyczynił się do zamachu stanu z 1973 r., który wyprowadził Pinocheta do władzy – krytykowali nowo proponowaną konstytucję jako „listę życzeń lewicy”, która stanowi zagrożenie dla „klimatu biznesowego” narodu, eksperci i obserwatorzy oklaskiwali tekst jako niezwykły, a także historyczny, biorąc pod uwagę zobowiązanie rządu do walki z kryzysem klimatycznym, zapewnienia bezpłatnej edukacji publicznej i ochrony rdzennej ludności oraz innych wrażliwych na dyskryminacje grup.
W środowym liście najwybitniejsi ekonomiści i naukowcy piszą, że „razem wierzymy, że chilijska konstytucja stworzy ramy prawne, które z powodzeniem przygotują Chile na nowe stulecie sprawiedliwego wzrostu, z postanowieniami mającymi na celu przyciągnięcie inwestycji, ochronę stabilności finansowej, i promowanie rozwoju dla wszystkich Chilijczyków”.
JKM