Przebieg pandemii koronawirusa nie zapowiada, aby w tym roku kibice mogli wrócić na stadiony
Pandemia koronawirusa nie odpuszcza, zakażonych i zmarłych wciąż przybywa, także w Polsce. Sytuacja jest dramatyczna, bo coraz więcej wskazuje, że Covid-19 wpędzi świat w recesję gospodarczą gorszą nawet od Wielkiego Kryzysu z przełomu lat 20.i 30. ubiegłego wieku. To znaczy, że już za kilka miesięcy miliony ludzi może zostać bez środków do życia lub w najlepszym przypadku z mocno ograniczonymi zarobkami. Nie jest to więc czas na zajmowanie się igrzyskami, gdy grozi brak chleba. Zwłaszcza igrzyskami tak marnej jakości, jakie oferuje nasza piłkarska ekstraklasa. Dlatego dziwi, że premier Morawiecki trwonił swój cenny czas na dyskusję z prezesem PZPN o terminach wznowienia rozgrywek.
Premier Mateusz Morawiecki znalazł w miniona środę czas, żeby spotkać się z minister sportu Danutą Dmowską-Andrzejuk, której towarzyszył prezes PZPN Zbigniew Boniek. Cała trójka lubi popisywać się dostępem do newsów na Twitterze, ale ponieważ niniejszy tekst dotyczy naszej klubowej piłki, przytoczmy relację ze spotkania zdaną przez sternika PZPN na łamach życzliwego mu od lat portalu Interia.pl. „Muszę powiedzieć, że zapaliło się światło nadziei na dokończenie sezonu Ekstraklasy i Pucharu Polski. Ostateczna decyzja dotycząca powrotu rozgrywek powinna zostać podjęta najpóźniej do 11 maja” – zapowiedział Boniek. Prezes PZPN zdradził też przy okazji kilka problemów technicznych, jakie rodzi planowane na 22 maja „odmrożenie” ligowych rozgrywek. „Musimy przygotować protokół uwzględniający zasady bezpieczeństwa, zabezpieczenie medyczne i właściwą logistykę. Będzie on zakładał między innymi przetestowanie na obecność koronawirusa wszystkich piłkarzy i członków sztabów zarówno przed wznowieniem treningów zespołowych, a później także w dniu meczu. Jeżeli się okaże, że ktoś ma wynik pozytywny testu, to gra toczyć się będzie bez niego. Podkreślam, że kluby nie będą korzystać z puli testów na obecność koronawirusa przeznaczonych dla zwykłych obywateli, tylko będzie musiały zakupić je na komercyjnych zasadach. Na razie jeszcze nie postanowiliśmy, kto sfinansuje zestaw testów, być może zrobi to zarządzająca rozgrywkami Ekstraklasa SA. Będę w tej sprawie rozmawiał z władzami spółki, zobaczymy też jak zareagują kluby” – wyjawił prezes Boniek.
Mit niezbędności ligowej kopaniny
Sprzeciwu raczej się nie spodziewa, bo Ekstraklasa SA od dawna czeka, aż rząd zapali zielone światło do wznowienia zawieszonych rozgrywek. „Mamy przygotowany kalendarz, który przewiduje restart na ostatnią dekadę maja. Jeśli nie będziemy mogli wtedy wznowić ligi, a dopiero tydzień lub dwa tygodnie później, to również powinno się to udać” – zapewniał już jakiś czas temu prezes Ekstraklasy SA Marcin Animucki. I zwykle swoje publiczne wystąpienia kończył odwołaniem do ustaleń UEFA. „Priorytetem dla całej piłkarskiej Europy jest dokończenie rozgrywek ligowych. Nie podejmiemy jednak żadnych decyzji bez uprzedniej decyzji władz państwowych o cofnięciu zakazów związanych z epidemią w kraju. Zdrowie uczestników rozgrywek jest bowiem najważniejsze. Musimy jednak brać też pod uwagę to, że jeśli nie wrócimy do gry, klubom grozi bankructwo”.
W rankingu lig europejskich UEFA PKO Ekstraklasa plasuje się aktualnie na początku czwartej dziesiątki zestawienia i raczej nic nie zapowiada, żeby w najbliższych latach poprawiła znacząco swoje notowania. Dobitnym dowodem jej sportowej słabości są klęski doznawane przez nasze klubowe drużyny w kwalifikacjach Ligi Mistrzów i Ligi Europy. Trzeba jednak przyznać, że jako produkt medialny rozgrywki radzą sobie całkiem nieźle, czego potwierdzeniem są rosnące wraz z każdą nową umową wpływy ze sprzedaży praw medialnych. Obecna, wedle której głównymi nadawcami telewizyjnymi są Canal+ i TVP, gwarantuje klubom ekstraklasy blisko ćwierć miliarda złotych rocznie. Dopisują też sponsorzy, wśród których są spółki skarbu państwa – PKO Bank Polski, Lotto, PKN Orlen, a ponadto takie firmy, jak Oshee, Stihl, Adidas, Aztorin czy Kinga Pienińska.
Żeby jednak można było wycisnąć z tych firm ustalone w kontraktach pieniądze, liga musi wznowić rozgrywki, ale nawet jeśli dojdzie do tego pod koniec maja, piłkarze muszą wcześniej wznowić treningi, bo bez tego nie wytrzymają morderczej dawki 11 meczów rozgrywanych co trzy dni, nawet jeśli właściciele klubów znów zaczną im wypłacać pełne wynagrodzenie, obcinane z pewną dozą nieśmiałości podczas trwającej od 13 marca przerwy. Niektóre kluby zezwoliły swoim zagranicznym piłkarzom na świąteczne wyjazdy do ojczystych krajów, więc teraz każdy z tych zawodników będzie musiał przejść dwutygodniową kwarantannę, co opóźni podjęcie przez nich treningów. A obcokrajowcy w naszej lidze stanowią pokaźną siłę, bo na około pół tysiąca piłkarzy zatrudnionych przez 16 klubów ekstraklasy, ponad 40 procent to gracze zagraniczni.
Jeśli wierzyć piłkarskim działaczom, to właśnie ta nieliczna w sumie grupka ludzi konsumuje lwią część klubowych budżetów, a nie można ich z dnia na dzień wywalić na bruk, jak robi się to z innymi pracownikami klubów, których łączną liczbę w ekstraklasie trzeba liczyć na około trzy tysiące osób, bo nad interesami piłkarzy, a także trenerów, parasol ochronny roztaczają wszechwładne UEFA i FIFA.
Nikt nie ma odwagi im podskoczyć, bo grożą natychmiast wykluczeniem ze struktur. Jeden kraj, nawet mocny na arenie międzynarodowej, sam w pojedynkę nie ma szans. Musiałoby się naraz zbuntować kilkanaście, bo wtedy mogłyby w swoim gronie i na przez siebie ustalonych warunkach zorganizować rozgrywki nie tylko w rodzimych ligach, ale też pucharowe i na poziomie reprezentacji.
To oczywiście jest tylko nierealna mrzonką, przynajmniej w tej chwili, bo pandemia nawet nie nadkruszyła jeszcze potęgi futbolowego mocarstwa, zbudowanego na wyzysku i niesprawiedliwości, którego spoiwem jest wpajany nam wszystkim „mit o niezbędności piłkarskiej rozrywki dla życia ludzi i społeczeństw”.
Komu tak naprawdę służy futbol?
Ten właśnie mit jest powodem, dla którego premier Morawiecki, choć z pewnością ma tysiące ważniejszych spraw na głowie, znajduje czas na spotkanie z prezesem PZPN i rozmawia z nim o terminie wznowienia ligowych rozgrywek. Czyżby dał się zwieść propagandowej tezie, iż PKO Ekstraklasa jest największą ligą rozgrywkową w Polsce, której mecze na stadionach oglądają w każdym sezonie dwa miliony Polaków? Bo jeśli tak, to może ktoś powinien mu powiedzieć, że średnia widzów na jednej kolejce ligowej w obecnym sezonie wynosi niespełna 71 tysięcy kibiców. A ponieważ na mecze chodzą regularnie na ogół ci sami pasjonaci, więc de facto piłkarskie stadiony w Warszawie, Krakowie, Kielcach, Gdańsku, Gdyni, Białymstoku, Poznaniu, Wrocławiu, Szczecinie, Łodzi, Zabrzu, Gliwicach, Częstochowie, Lubinie i Płocku odwiedza stale niewiele ponad 140 tysięcy obywateli. Interesuje się wynikami pewnie trochę więcej, ale skoro trybuny stadionów wszędzie świecą pustkami, a na obiekty piłkarskie nasze władze samorządowe i państwowe nie skąpiły w ostatnich 12 latach środków, więc są duże i miejsca na nich jest ponad miarę, nie ma co wciskać kitu, że wszyscy warszawiacy kochają Legię, poznaniacy Lecha, a krakowianie dzielą sie na sympatyków Wisły i Cracovii. Tak dobrze to nie jest.
A jak jest, wystarczy zajrzeć do zestawienia prezentującego średnią frekwencję na stadionach poszczególnych klubów ekstraklasy: Legia Warszawa – 17 151 (pojemność stadionu 33 000 miejsc), Wisła Kraków – 15 442 (33 000), Lech Poznań – 14 941 (42 000), Śląsk Wrocław – 14 560 (42 000), Górnik Zabrze – 13 517 (24 000, stadion w rozbudowie, docelowa pojemność 32 000), Lechia Gdańsk – 10 702 (42 000), Jagiellonia Białystok – 9370 (21 000), Cracovia – 9045 (15 000), Arka Gdynia – 7289 (15 000), Korona Kielce – 5346 (15 000), ŁKS Łódź – 5178 (stadion w budowie, docelowa pojemność 18 000 miejsc), Wisła Płock – 4522 (10 000, ale miasto chce budować nowy obiekt na 12 000 miejsc), Piast Gliwice – 4394 (12 000), Zagłębie Lubin – 4267 (15 000), Pogoń Szczecin – 3699 (czynna tylko jedna trybuna, bo miasto buduje nowy stadion na 18 000 miejsc), Raków Częstochowa – 2973 (gra gościnnie w Bełchatowie, bo Częstochowa dopiero planuje budowę nowoczesnego stadionu na 10 000 miejsc).
Lament o tak zwane dni meczowe
Tak zwany „dzień meczowy” to fachowych terminów wykutych w ostatnich latach przez firmę doradczą Deloitte, która zajmuje się m.in. tworzeniem corocznego raportu „Piłkarska liga finansowa”. Jego autorzy termin ten definiują jako sumę wpływów ze sprzedanych biletów, karnetów, cateringu na stadionie, opłat parkingowych, sprzedaży pamiątek klubowych itp. Z powodu przerwania rozgrywek wpływy z tego źródła spadły praktycznie do zera.
Najwięcej straciły na tym kluby z największą frekwencją, jak Legia Warszawa, Lech Poznań, Wisła Kraków czy Śląsk Wrocław. W poprzednim sezonie Legia notowała z tego tytułu przychody na poziomie 28 mln złotych, co stanowiło 28 procent całości, Lech 13,2 mln zł (23 procent), Wisła Kraków – 7,4 mln zł (28 procent), Jagiellonia – 6,5 mln zł (18 procent). Na drugim biegunie znajdowały się mało popularne nawet w swoich matecznikach Wisła Płock – 0,5 mln zł (3 procent), zdobywca mistrzowskiego tytułu Piast Gliwice – 1 mln zł (4 procent) i sponsorowane przez KGHM Zagłębie Lubin – 1,1 mln zł (3 procent).
To zestawienie pokazuje, że obecne straty klubów z powodu nierozgrywania meczów są mocno zróżnicowane. Gdyby jednak władze nie pozwoliły na dokończenie rozgrywek, to wedle szacunkowych obliczeń Legia straciłaby na tym około 9 mln złotych, Lech 4,5 mln zł, Wisła Kraków 2,5 mln zł, a Jagiellonia 2 mln złotych. Przy budżetach rocznych tych klubów nie są to kwoty, z braku których te kluby byłyby zmuszone ogłosić bankructwo.
Nie jest to też żaden argument, aby zwalniać je z obowiązkowych podatków czy daniny na ZUS, czego po cichu domaga się od władz piłkarskie środowisko. Tym bardziej, że wedle prognoz Deloitte mimo pandemii może się okazać, że ten sezon przyniesie mimo wszystko klubom ekstraklasy rekordowe przychody. Dotychczasowy najlepszy łączny wynik wynosił 578,9 mln zł w 2016 roku, w 2018 spadł do 528 mln zł, ale w tym roku dzięki nowej umowie medialnej może zbliżyć się ponownie do kwoty 600 mln złotych.
Warunkiem osiągnięcia tego celu jest jednak dokończenie rozgrywek. Dla nas, zwykłych obywateli, nie jest to ważna sprawa. To priorytet wyłącznie dla 4-5 tysięcy osób bezpośrednio zaangażowanych w piłkarski biznes, z którego czerpią niczym nieuzasadnione korzyści. Nie dajmy się zwieść ich cynicznej propagandzie. Nawet jeśli ten biznes w obecnej postaci zbankrutuje, to przecież piłka nożna jako sport nie przestanie istnieć. Zostaną stadiony i boiska w większości zbudowane za nasze, społeczne pieniądze. A że życie nie zna pustki, szybko zapełnią je rzesze piłkarzy, kopiących w piłkę dla przyjemności, dla zdrowia, ale i za darmo. Kibice będą przychodzić na ich mecze może nawet tłumniej, niż chodzą teraz na wątpliwej jakości popisy przepłacanych zawodowców. Gdy chleb będzie coraz droższy, a będzie, to chociaż igrzyska muszą być za darmo. Nie zawadziłoby, żeby lewicowi politycy wpisali sobie tę myśl do sztambucha.