Wywiad z Jego Magnificencją Rektorem Mazowieckiej Uczelni Medycznej prof. nadzw. dr hab. n. med. Jerzym Kotowiczem
Panie Rektorze, zacznę mało optymistycznie … Polska plasuje się na tle państw Unii Europejskiej jako kraj o najniższych wydatkach na służbę zdrowia, jak również o najniższej liczbie pielęgniarek i lekarzy w przeliczeniu na ilość mieszkańców. Jak temu zaradzić Panie Rektorze? Czy są jakieś sposoby, aby taką sytuację naprawić?
Rozwiązaniem tego problemu jest zwiększenie PKB na ochronę zdrowia oraz kształcenie w zawodach medycznych młodych ludzi, i tu Mazowiecka Uczelnia Medyczna bardzo dobrze spełnia tę rolę, przygotowując specjalistów na potrzeby ochrony zdrowia w kraju. Niezbędne są ponadto rozwiązania systemowe, które zatrzymają naszych absolwentów w kraju, które ich zachęcą do podejmowania pracy w polskich szpitalach i przychodniach. Istnieje duży problem wyjazdu za granicę absolwentów kierunku pielęgniarstwa i fizjoterapii oraz innych specjalności medycznych. Myślę, że przed rządzącymi stoi ogromne wyzwanie jakim jest tworzenie takich mechanizmów dla dalszego kształcenia podyplomowego, specjalizowania się oraz warunków i organizacji pracy, które będą zachęcały do podejmowania zatrudnienia w jednostkach ochrony zdrowia w Polsce, abyśmy mogli zapewnić właściwą opiekę rosnącej naturalnie liczbie pacjentów w naszym społeczeństwie.
Społeczeństwo Polskie starzeje się a co za tym idzie zapotrzebowanie na personel medyczny będzie stale rosło? Niestety starzeje się również personel medyczny.
Rzeczywiście musimy stawić czoła temu problemowi, w obliczu starzejącego się społeczeństwa i rosnących potrzeb zdrowotnych tej starszej populacji. Wychodząc naprzeciw temu problemowi kształcimy młody personel medyczny na kierunkach: pielęgniarstwo (studia pierwszego i drugiego stopnia), fizjoterapia (studia jednolite magisterskie i studia magisterskie uzupełniające, ponadto na studiach podyplomowych m. in. osteopatia.
Obecnie około 86% osób posiadających kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu pielęgniarki i pielęgniarza osiągnęło wiek powyżej 40 roku życia, a największa czynna zawodowo grupa mieści się w przedziale od 46 do 55 lat. Jednak są także optymistyczne dane. Wskaźnik ludzi wyjeżdżających za granicę spada. Rośnie liczba osób powracających do zawodu oraz zainteresowanie tymi kierunkami u ludzi młodych. Mamy też coraz więcej szkół i uczelni kształcących w zawodach medycznych. Jest to zawód który coraz bardziej staje się ceniony w naszym społeczeństwie. Praca pielęgniarki i położnej daje dużo satysfakcji, ale może także dawać wymierne korzyści finansowe. Od 2018 roku wynagrodzenia idą w górę. Średnia pensa pielęgniarek w szpitalach wojewódzkich w 2020 roku wyniosła 5426,21 zł brutto i wszystko wskazuje na to, że te wynagrodzenia będą jeszcze wyższe. Polepsza się też organizacja pracy w tym zawodzie, jest coraz więcej sprzętu, zawód daje również wiele innych możliwości niż praca tylko w szpitalach przy łóżku chorego. Coraz bardziej popularne jest kształcenie na poziomie studiów magisterskich oraz uzyskiwanie przez pielęgniarki specjalizacji np. w intensywnej terapii, onkologii, neurologii czy psychiatrii. Na wykwalifikowane pielęgniarki czekają POZ-ty, kliniki, przychodnie specjalistyczne. Oczekujemy, że w przyszłym roku akademickim zainteresowanie kierunkami medycznymi będzie jeszcze większe. Naszym zadaniem jest utrzymanie tej tendencji na lata. Dla młodych adeptów szkół średnich jest to pozytywny symptom i gwarancja pewnej pracy, oraz możliwość rozwoju zawodowego. Naszą rolą jest, aby zainteresowanie tymi kierunkami poszerzać. Zawód pielęgniarki przez lata był niedoceniany w naszym kraju ale teraz to się zmienia i zainteresowanie pracą w ochronie zdrowia wśród młodych ludzi jest coraz większe.
Czyli przyczyna wyjazdów pielęgniarek za granicę to nie tylko niskie zarobki względem innych krajów europejskich, ale w dużej mierze kwestia dalszego rozwoju ?
Przyczyny emigracji są zawsze złożone, ale możliwości rozwoju zawodowego to bardzo ważny element. Wiele osób, kończących studia medyczne na kierunku pielęgniarstwo czy położnictwo marzy o przyszłej specjalizacji. To dla nich bardzo ważne, aby móc realizować te swoje marzenia w wysokospecjalistycznych, dobrze wyposażonych ośrodkach szpitalnych, przychodniach specjalistycznych, czy nawet w podstawowej opiece zdrowotnej. Pielęgniarki z tytułem magistra są zachęcane do pracy naukowej, mogą ubiegać się o studia doktoranckie, mogą obrać drogę kariery w urzędach zajmujących się ochroną zdrowia. Właściwe zaplanowanie, zaprojektowanie rozwoju jest kluczowe dla młodego człowieka. Naszą rolą, rolą uczelni wyższych oraz rolą aparatu Państwa jest tworzenie dobrych warunków studiowania oraz satysfakcjonujących warunków pracy pod względem wynagrodzenia oraz dalszego rozwoju ścieżki kariery zawodowej.
Wspomniał Pan Rektor, że rośnie ranga zawodu pielęgniarki i związany z nim prestiż, bo jest to niewątpliwie zawód cieszący się dużym zaufaniem społecznym.
Zawód ten wymaga dziś coraz większej wiedzy fachowej, dlatego konieczne jest umożliwienie studentom dostępu do najnowszej fachowej wiedzy, specjalistycznego sprzętu oraz praktyki w najlepszych polskich szpitalach oraz ośrodkach ochrony zdrowia. W związku z trudną sytuacją epidemiologiczną związaną z pandemią COVID -19 wzrósł istotnie prestiż zawodów związanych z ochroną zdrowia. Społeczeństwo zrozumiało jak ważna jest praca tych ludzi. Myślę, że wzrastać będą również nakłady finansowe na ochronę zdrowia a co za tym idzie na wynagrodzenia dla personelu medycznego. Zawód pielęgniarki jest zawodem, który cieszy się w dzisiejszych czasach ogromnym zaufaniem społecznym. Coś co mnie jako Rektora Uczelni Medycznej cieszy ogromnie to, że wielu młodych ludzi tuż po maturze chce z tym zawodem wiązać swoją przyszłość. Naszą rolą, rolą Uczelni Medycznej, jest zapewnienie im jak najlepszych warunków do kształcenia się w tym kierunku.
Dlaczego studenci tak chętnie wybierają Mazowiecką Uczelnię Medyczną?
Ze względu na wysokiej klasy kadrę dydaktyczną, która ma wieloletnie doświadczenie w przekazywaniu wiedzy i umiejętności w tych bardzo trudnych, związanych z odpowiedzialnością za zdrowie i życie ludzi, zawodach. Poza tym, oferujemy bardzo dobre warunki kształcenia w specjalistycznych salach do ćwiczeń, nowoczesnych salach wykładowych i seminaryjnych. Kładziemy duży nacisk na nauczanie umiejętności praktycznych. Uczelnia posiada fantomy na których studenci ćwiczą trudne procedury medyczne, aby nabrać odpowiedniej wprawy i pewności siebie, zanim przyszła pielęgniarka/pielęgniarz, fizjoterapeuta czy położna będą podejmowali działania z żywym pacjentem. Również ważne jest to, że pracodawcy doceniają naszych absolwentów. Są oni wysoko cenieni i poszukiwani na rynku pracy. Niejednokrotnie po odbyciu praktyki zawodowej w danej placówce medycznej zostają zatrudnieni na stałe.
Jakimi cechami według Pana powinien charakteryzować się student pielęgniarstwa?
Na pewno wytrwałością w zdobywaniu wiedzy oraz duża dozą empatii. Student pielęgniarstwa powinien też wykazywać się cierpliwością i wyrozumiałością. Te wszystkie cechy z pewnością ułatwią mu studiowanie tego kierunku oraz późniejsze wykonywanie zawodu. Pacjent bywa bardzo wymagającym partnerem we współpracy, dlatego trzeba umieć sobie z tym poradzić. Pielęgniarstwo to najbliższy zawód pacjentowi, dodatkowo jest on samodzielny, regulowany na mocy ustawy. To profesja, odpowiedzialność za życie i zdrowie. To kompleksowa opieka nad chorym poparta wciąż aktualizowaną wiedzą i doświadczeniem. Nie ukrywam, to ciężka praca psychicznie i fizycznie. Ale to praca która przynosi satysfakcję, szczególnie gdy widzimy jej efekty. Najważniejsze to nie zatracić w tym wszystkim pozytywnego nastawienia, nie poddać się wypaleniu, nie traktować podopiecznych jak procedurę, tylko jak walkę o zdrowie i życie.
Jak wygląda praca pielęgniarki/pielęgniarza w szpitalu?
W wielu aspektach inaczej, niż można by wyobrazić to sobie po praktykach szpitalnych. Główna różnica między praktykami a pracą to liczba procedur, do których należy się stosować. Inna jest też odpowiedzialność i zakres obowiązków. Wszystkiego jednak szybko można się nauczyć. Praca w szpitalu jest szczególnie wymagająca, ponieważ ma się do czynienia z pacjentami często w ciężkim stanie. Myślę jednak, że mimo wysiłku psychicznego i fizycznego można znaleźć wiele pozytywnych aspektów pracy w takim miejscu, choćby widok szczęśliwych rodziców, którzy dostrzegają postęp w leczeniu ich dziecka, czy wewnętrzna radość, kiedy stan pacjenta wyraźnie się poprawia. To niezwykle budujące, gdy obserwuje się efekty pracy zespołowej. Bardzo ważna jest również możliwość stałego rozwijania swoich kompetencji i umiejętności zawodowych. Ten aspekt sprawia, że nasza praca jest nieustannie interesująca i ma niewiele wspólnego z rutyną.
Czy uważa Pan Rektor, że pielęgniarstwo to zawód czy powołanie?
Pielęgniarstwo to zawód, w dodatku samodzielny o szerokim spektrum działań. Praca zawodowa pielęgniarek to nie koniecznie moralny obowiązek, służba, misja czy powołanie. Współczesne pielęgniarstwo to wykształceni ludzie, pełni chęci do działania za oczywiście godne płace. Środowisko pielęgniarskie to specjaliści z różnych dziedzin, indywidualni praktycy i ludzie z pasją. Dziś pielęgniarstwo do jeden z zawodów zaufania publicznego. Sam zakres działań mieści się w sektorze ochrony, a nie służby zdrowia.
Jak wygląda proces kształcenia w Mazowieckiej Uczelni Medycznej?
Przede wszystkim kierunki które oferuje Mazowiecka Uczelnia Medyczna są kierunkami praktycznymi. Inna jest więc specyfika nauczania niż np. w przypadku filozofii czy ekonomii. Kierunki medyczne charakteryzują się bardzo dużą ilością zajęć praktycznych oraz praktyk zawodowych. Część teoretyczna również jest bardzo ważna gdyż bez niej nie można przejść do praktyki jednak największy nacisk kładzie się na część praktyczną wykonywania zawodu. Kadra która prowadzi wykłady są to wysoko wykwalifikowani specjaliści z zakresu nauk medycznych, którzy na co dzień pracują również w szpitalach, student ma więc pewność, że wiedza która jest im przekazywana jest poparta wieloletnią praktyką.
Studia licencjackie to studia które mają za zadanie wprowadzić młodego adepta i przygotować do nauki zawodu. Natomiast studia magisterskie to studia na które decydują się osoby które mają już najczęściej staż pracy w zawodzie i chcą pogłębić swoją wiedzę. Zarobki oczywiście wzrastają proporcjonalnie do poziomu wykształcenia. Mazowiecka Uczelnia Medyczna oferuje studia na poziomie licencjackim oraz magisterskim, w trybie stacjonarnym oraz niestacjonarnym.
Czy istnieją różnice w jakości kształcenia pomiędzy Mazowiecką Uczelnią Medyczną a państwową uczelnią oferującą ten sam kierunek?
Nie może być różnic w poziomie kształcenia Pani Redaktor z prostej przyczyny, kierunki medyczne które oferujemy są kierunkami praktycznymi regulowanymi. Obowiązują nas standardy, które musimy spełniać dostosowując się do dyrektyw narzuconych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Zdrowia czy np. Krajową Radę Akredytacyjną Szkół Pielęgniarek i Położnych w przypadku Pielęgniarstwa i Położnictwa. Jesteśmy oczywiście kontrolowani przez te instytucje. Studiując w Mazowieckiej Uczelni Medycznej student ma pewność że liczba godzin wykładów oraz odbytych praktyk nie odbiega w żaden sposób od uczelni państwowych.
Jakie jest największe marzenie zawodowe Rektora Mazowieckiej Uczelni Medycznej?
Oczywiście moim największym marzeniem jest to, aby Mazowiecka Uczelnia Medyczna była najlepszą niepaństwową uczelnią medyczną w kraju. I myślę, że to jest możliwe. Mamy dobrą kadrę, wspaniałych studentów oraz pracowników, także stale powiększającą się bazę dydaktyczną, wszystko to daje dobrą podstawę do posiadania takich marzeń.
Panie Rektorze, dziękuję bardzo za rozmowę.
Jerzy Kotowicz – Lekarz specjalista neurolog i neurofizjolog kliniczny. Były kierownik Kliniki Neurologicznej, prof. nadzw. w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie i były prezes Polskiego Towarzystwa Neurofizjologii Klinicznej. Wiceprezes Doradczej Komisji Medycznej Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego, konsultant w Centrum Medycznym PZU Zdrowie i Lekarskiej Spółdzielni Profesorsko-Ordynatorskiej w Warszawie. Członek Amerykańskiej Akademii Neurologicznej oraz Europejskiego Towarzystwa Neurologicznego. Odznaczony medalem “Gloria Medicinae”. Autor i współautor około 100 publikacji. Prezes Mazowieckiego Oddziału Okręgowego Polskiego Czerwonego Krzyża oraz członek prezydium ZG PCK.