W związku z najbliższymi pokazami spektaklu „Klątwa” w reżyserii Olivera Frljicia oraz planowanymi zgromadzeniami wokół Teatru Powszechnego w Warszawie apelujemy o pokojowy przebieg wydarzeń i społeczną odpowiedzialność. Jednocześnie w obliczu nieustannych manipulacji medialnych dotyczących zarówno samego spektaklu, jak i wydarzeń z nim związanych, oświadczamy:
1. Szanujemy prawo każdego obywatela do organizowania zgromadzeń w miejscu publicznym, pod warunkiem zachowania zasad bezpieczeństwa i porządku publicznego. Stanowczo sprzeciwiamy się stosowaniu przemocy wobec widzów i pracowników teatru. Stanowczo sprzeciwiamy się wyrażanym wprost groźbom urządzania „niepokojowych” manifestacji, a także zapowiedziom „blokady budynku”. Wielodniowa manifestacja zgłoszona od 27 maja do 1 czerwca br. na wszystkich ulicach wokół teatru budzi uzasadnione obawy o bezpieczeństwo. Organizatorzy oficjalnie zapowiadają „modlitwę wynagradzającą”, ale już w mediach społecznościowych wprost zachęcają do agresji. Nawoływanie do nienawiści i blokowanie instytucji kultury narusza przepisy karne oraz konstytucyjną wolność wypowiedzi artystycznej i wolność korzystania z dóbr kultury. Poprzednie zajścia przed Teatrem (zwłaszcza z 21 kwietnia br.), organizowane przez te same radykalnie prawicowe środowiska, w sposób bezpośredni naruszyły porządek publiczny. Użyto rac dymnych i petard, blokowano wejście do teatru, a także doprowadzono do przepychanek z policjantami i widzami.
2. Mamy nadzieję, że odpowiednie służby zadbają o bezpieczeństwo widzów i pracowników teatru. Informujemy, że wokół i wewnątrz teatru działa całodobowy monitoring, który dokładnie dokumentuje wszystkie wydarzenia i ich uczestników. Aby zapewnić bezpieczeństwo i spokojny odbiór widzom, teren należący do teatru będzie zabezpieczony barierkami ochronnymi.
3. Nieprawdą jest, że w spektaklu „Klątwa” w reż. Olivera Frljicia dochodzi do łamania prawa przez znieważanie obiektów kultu religijnego. Nieprawdą jest, że nawołuje się w nim do popełnienia przestępstwa. Spektakl zawiera krytykę różnych postaw społecznych, używa się w nim m.in. rekwizytów nawiązujących do symboli narodowych i religijnych – po to, by pokazać, jak ich wartość jest cynicznie wykorzystywana i zmanipulowana przez interesy grup politycznych. Treścią spektaklu jest m.in. krytyka nadużyć władzy Kościoła katolickiego i zasad jego funkcjonowania w świeckim państwie, przemilczanie problemu pedofilii wśród duchownych, ograniczanie wolności stanowienia o własnym ciele, przyzwolenie na przemoc wobec kobiet, a przede wszystkim wszechobecna hipokryzja i autocenzura, które blokują debatę publiczną.
4. Zatrważający jest fakt, że prawicowe bojówki używające przemocy w przestrzeni publicznej zyskują jawne wsparcie władz kościelnych i państwowych. Ulotki i informacje dotyczące wielodniowego „szturmu różańcowego” wokół Teatru i próby jego blokowania kolportowane były w parafiach i umieszczane w mediach katolickich. Potwierdza to jedynie, jak trafne są diagnozy stawiane w spektaklu.
5. Nie może być zgody na cenzurę i jakiekolwiek próby utrudniania widzom odbioru dzieła artystycznego. Spektakl odbywa się w zamkniętej sali teatralnej, jest przeznaczony wyłącznie dla widzów dorosłych, a każdy widz musi zapoznać się z informacją dotyczącą jego tematyki i formy – decyzja o uczestnictwie w spektaklu jest zatem w pełni świadoma i odpowiedzialna.
6. Dziękujemy władzom Warszawy oraz przedstawicielom Biura Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego za współpracę i wsparcie, a zwłaszcza za podjęcie dialogu z organizatorem manifestacji przeciwko „Klątwie”. Dialog ten miał na celu ustalenie pokojowego przebiegu zgromadzenia. Z niepokojem przyjęliśmy informację, że (cyt. z pisma BBiZK): „Podczas tego spotkania nie udało się jednak doprowadzić do uzgodnienia z organizatorem takiego przebiegu zgromadzenia, które nie powodowałoby w praktyce zablokowania funkcjonowania Teatru Powszechnego, a w szczególności możliwości swobodnego wejścia i wyjścia z budynku”. Doceniamy, że władze miasta działają na podstawie i w granicach prawa oraz w sposób obiektywny i bezstronny dbają o zachowanie bezpieczeństwa wszystkich uczestników zaplanowanych wydarzeń.
7. Dziękujemy za wszelkie wyrazy wsparcia i pomoc z instytucji kultury, organizacji obywatelskich oraz środowisk artystycznych. Sprawa dotyczy nas wszystkich i już dawno przestała wpływać tylko na jeden teatr. Pamiętajmy, że tylko środowiskowa solidarność jest w stanie przeciwdziałać cenzurze i przemocy.
Paweł Łysak
Dyrektor Teatru Powszechnego w Warszawie