Bernard Ładysz (1922-2020)
Jego wielką karierę wokalną poprzedził udział w losie historycznym pokolenia. Urodzony 24 lipca 1922 roku w Wilnie był żołnierzem AK okręgu wileńskiego tej formacji, uczestnikiem akcji „Burza”, zesłańcem do Kaługi w latach 1944-1946. Naukę śpiewu rozpoczął w Wilnie (1940–1941), a kontynuował w latach 1946–1948 na studiach wokalnych w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie pod kierunkiem prof. Wacława Filipowicza. Karierę artystyczną rozpoczął w Zespole Reprezentacyjnym Wojska Polskiego. Przez wiele lat (1950–1979) był solistą Opery Warszawskiej i Teatru Wielkiego w Warszawie, najważniejszej scenie operowej w Polsce. W 1956 zwyciężył w międzynarodowym konkursie śpiewaczym w Vercelli, gdzie zdobył najwyższą nagrodę „Il primo premio assoluto”. Od tego momentu rozpoczęła się jego międzynarodowa kariera. Zaangażował się wtedy do Teatro Massimo w Palermo. Jako piękny bas-baryton odnosił sukcesy na wszystkich kontynentach – od Australii przez Europę, obie Ameryki po Azję. Jako pierwszy polski artysta został zaangażowany do partii solowej w kompletnym nagraniu opery przez wielką światową firmę fonograficzną „Columbia”, kiedy to w 1959 roku wystąpił obok Marii Callas w nagraniu „Łucji z Lamermoor” pod dyrekcją Tullio Serafina. „Columbia” zaprosiła potem Ładysza do nagrania całej płyty z ariami operowymi Verdiego i kompozytorów rosyjskich. Występował też na na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze.. Wyśpiewał wielkie role operowe m.in. w„Eugeniuszu Onieginie”, „Strasznym dworze”, „Halce”, „Fauście”, „Cyruliku sewilskim”, „Don Giovannim”, „Don Carlosie”, „Nieszporach sycylijskich”,, Aidzie”, „Rigoletto”, „Kniaziu Igorze”, „Borysie Godunowie”, „Królu Rogerze”. Miał na koncie artystycznym liczne nagrania radiowe i płytowe, udział w festiwalach. Wziął udział w głośnej prapremierze opery Krzysztofa Pendereckiego „Diabły z Loudun” oraz w prawykonaniach jego „Pasji według św. Łukasza” i „Jutrzni”. Uczestniczył także w lżejszym repertuarze, np. w partii Tewjego w musicalu „Skrzypek na dachu”, w występach estradowych, w radiu i telewizji. Wybitny muzykolog Igor Bełza nazwał go jednym z najlepszych basów na świcie.
Dał się też zapamiętać jako filmowy aktor epizodysta, m.in. jako rosyjski kupiec Suzin w „Lalce” W.J. Hasa (1968), kupiec rosyjski w „Ziemi Obiecanej” A. Wajdy (1975), Prokop w „Znachorze” J. Hoffmana (1981), czy dziad-lirnik w „Ogniem i mieczem” J. Hoffmana (1999). W tych epizodach wykorzystany był jego wizerunek i zarazem typ psychiczno-kulturowy jowialnego, poczciwego, dobrodusznego człowieka ze Wschodu, Rosjanina, Ukraińca czy tzw. wilniuka z litewskich kresów dawnej Polski.
Zmarł 25 lipca 2020 r., w wieku 98 lat.