Dwaj mesjaniści
„Pragnienie królestwa” jest obiektywną prezentacją historyczną ważnego fragmentu dziejów mesjanizmu, a zarazem dobitnym i liczącym się głosem w żywej światopoglądowej debacie toczącej się dzisiaj w Polsce.
Czytelnik książki otrzymuje porcję rzetelnej wiedzy o twórczości dwóch wybitnych myślicieli – Augusta Cieszkowskiego, polskiego filozofa doby romantyzmu i znanego przedstawiciela rosyjskiego renesansu religijno-filozoficznego Mikołaja Bierdiajewa – a zarazem zostaje wprowadzony w samo centrum „walki o światopogląd” prowadzonej aktualnie przez polskich neomesjanistów” – tak, mocno „aktualizująco”, przedstawił studium Tomasza Herbicha profesor Stanisław Pieróg, wybitny znawca myśli filozoficznej i politycznej XIX wieku. Nie na aktualizacjach jednak warto koncentrować się przy tej lekturze, lecz na sensach i urodzie tej myśli, która uwodzi czytelnika niezależnie od tego, jaki światopogląd jest jego udziałem.
Cieszkowski, polski filozof romantyczny i mesjanistyczny, przyjaciel i do pewnego stopnia preceptor Zygmunta Krasińskiego, skonfrontowany jest z odrodzicielem religijnej myśli rosyjskiej Bierdiajewem. Zanurzenie się w tej lekturze nie jest aktem łatwym. Wysokie, bardzo „abstrakcyjne”, kunsztowne rejestry myślowe, w których poruszali się obaj filozofowie nie są łatwe w „konsumpcji”, ale tym większa jest satysfakcja czytelnicza, gdy wyjdzie się z tej „kipieli” bogatszym o coś może nie bardzo określonego, ale na pewno fascynującego.
Piszący te słowa bardzo daleki jest od jakiegokolwiek światopoglądu religijnego i od wszelkiego „religijnego czucia”, ale to nie umniejszało jego satysfakcji przy lekturze o tym, jak niesyci duchowych pokarmów filozofowie poszukują, czasem po omacku, upragnionego Królestwa. Królestwa Boga i wiary rzecz jasna. I nawet jeśli to Królestwo jest tylko fantasmagorią, to trudno odmówić piękna fenomenowi i trudowi jego poszukiwania.
Tomasz Herbich – „Pragnienie Królestwa. August Cieszkowski, Mikołaj Bierdiajew i dwa oblicza mesjanizmu”, Teologia Polityczna, Warszawa 2019, str. 336, ISBN 978-83-62884-07-1.