Nazwisko profesora Henryka Skarżyńskiego jest w medycznym świecie doskonale znane już od paru dziesięcioleci. Lekarz-otolaryngolog, twórca nowej, pionierskiej techniki w leczeniu głuchoty, już w 1992 roku jako pierwszy w Polsce i Europie środkowo-wschodniej dokonał operacji wszczepienia implantu ślimakowego przywracając słuch osobie głuchej; dziesięć lat później rozpoczął stosowanie wynalezionej przez siebie metody wszczepiania implantu ślimakowego w głuchocie częściowej (PDCI – partial deafness cochlear implantation), najpierw u osób dorosłych, a potem także u dzieci, poprzez liczne międzynarodowe spotkania naukowe i ponad tysiąc operacji pokazowych popularyzując tę metodę na całym świecie. W utworzonych i kierowanych przez siebie placówkach przeprowadził ponad 210 tysięcy (sic!) procedur chirurgicznych; do jego Światowego Centrum Słuchu w Kajetanach pod Warszawą pielgrzymują chorzy z całej Polski i całego globu.
A teraz napisał o tym ujmującą książkę – o drodze, jaką przebył jako lekarz, jako uczony i jako (zaiste znakomity!) organizator, o tych, którzy mu pomagali i tych, którzy bardzo usiłowali przeszkodzić, o codziennej pracy swego ukochanego ośrodka, o współpracownikach, których zaraził swym entuzjazmem, o skomplikowanych zabiegach operacyjnych i późniejszej długiej i żmudnej rehabilitacji, jaką przechodzą jego pacjenci, którym literalnie przywraca pełnię łączności ze światem, o dumie i satysfakcji, jaką z tego czerpie.
Te swoje wspomnienia i refleksje oblekł w szatę fabularną – w postaci opowieści o jednym ze swych podopiecznych, przypadku z gatunku tych, których finały musiały go cieszyć najbardziej: kiedy okazywało się, że wyleczenie z głuchoty pozwala nie tylko na normalne funkcjonowanie, ale i na ujawnienie i rozwój znacznego, a niekiedy nawet wybitnego talentu muzycznego.
Zbiorowym, symbolicznym portretem takich właśnie przypadków jest bohater książki – Olaf, spotkany w nadmorskim Soczi synek tragicznie zmarłego Niemca i Rosjanki o polskich korzeniach, zoperowany przez Skarżyńskiego w Kajetanach jako trzylatek, który dwadzieścia lat później wystąpi jako pianista w słynnej sali Musikverein w Wiedniu.
Zagra muzykę Beethovena – porażonego postępującą głuchotą geniusza, której to choroby dzieje inkrustują narrację książki, już to w formie zwierzeń samego kompozytora, już to głosów jego otoczenia, jego korespondentów, jego monografistów.
„Pierwsze wskazania do leczenia głuchoty były kierowane do tysięcy potencjalnych pacjentów. Znaczące ich rozszerzenie, dzięki wykorzystaniu nowych, oryginalnych rozwiązań chirurgicznych, dało nowe szanse co najmniej dziesiątkom milionów – pisze we wstępie do swej książki profesor Skarżyński.
– W starzejących się współczesnych społeczeństwach problem zaburzeń słuchu będzie dotyczył 65-70 procent osób w wieku senioralnym, a już dziś zagraża każdej grupie wiekowej.
Nasze osiągnięcia pozwalają od prawie 20 lat na wykonywanie w Światowym Centrum Słuchu największej w skali międzynarodowej liczby operacji poprawiających lub przywracających słuch. Mnie osobiście pozwalają powiedzieć – potrafimy pomóc prawie każdemu.”
Bijące z kart książki odwaga badacza i pasja lekarza każą ufać tej deklaracji bez zastrzeżeń.
Henryk Skarżyński, Powrót Beethovena (opowieść filmowa). Ilustracja na okładce Rafał Olbiński. Wyd. Fundacja „Po Pierwsze Zdrowie”, Warszawa 2021, s. 400, ISBN 978-83-960799-0-9.