1930-2019
To on zapoczątkował to, co nazywano później „polską szkołą operatorki filmowej”. Ręka i oko Jerzego Wójcika przyłożone w roli II operatora do realizacji zdjęć do „Kanału” Andrzeja Wajdy (1957) (głównym operatorem był Jerzy Lippman) otworzyły nową epokę w dziejach sztuki filmowej. Oryginalność tych zdjęć, niespotykany dotąd w kinie sposób gry czernią i bielą, kontrastami, światłem, sposób tworzenia kadru sprawiły, że od tego momentu zaczęto, w Polsce i poza nią, zwracać w tym stopniu uwagę właśnie na efekty pracy kamery, na znaczenie obrazu filmowego, nie tylko fabuły, narracji i rysunku postaci. Styl Wójcika, w odróżnieniu od malarskości innego wielkiego mistrza operatorki filmowej Witolda Sobocińskiego, charakteryzowała realistyczna prostota, surowość i rzeczowość. To prekursorskie dokonania Wójcika zapoczątkowały emancypację artystyczną operatorów filmowych, którzy byli do tej pory traktowani jako drugoplanowi współpracownicy reżysera, jako technicy raczej niż artyści. Studia na wydziale operatorskim PWSF w Łodzi ukończył Wójcik w roku 1955, po czym rozpoczął pracę w zespole filmowym „Kadr”. Dyplom uzyskał dopiero w roku 1964. Jako samodzielny operator zadebiutował w „Eroice” Andrzeja Munka (1958). Następnie zrealizował m.in. zdjęcia do „Popiołu i diamentu” Andrzeja Wajdy (1958), „Matki Joanna od Aniołów” (1961), „Faraona” Jerzego Kawalerowicza (1965), „Westerplatte” Stanisława Różewicza (1967) i „Potopu” (1973) Jerzego Hoffmana czy „Anioła w szafie” Stanisława Różewicza (1987). W latach 1968–1970 współpracował z reżyserami jugosłowiańskimi. Wyreżyserował też dwa filmy fabularne – „Skarga” (1991) i „Wrota Europy” (1999) – do których napisał również scenariusze. W latach 1976–1985 zajmował się także reżyserią telewizyjną – stworzył kilka spektakli Teatru Telewizji, m.in. „Joanna d’Arc” (1976) i „Relacja” (1977). Współpracował z warszawskim Teatrem Adekwatnym. Był też profesorem sztuki filmowej. W latach 1981–1982 wykładał sztukę operatorską na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, a od 1982 na Wydziale Operatorskim PWSFTviT w Łodzi, początkowo jako profesor nadzwyczajny, od 1988 zwyczajny. W latach 2000–2003 wykładał na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 2010–2015 na Wydziale Scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Za swoją twórczość był wielokrotnie nagradzany, m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2005), nagrodą „Vitae Valor” za całokształt twórczości na III Festiwalu Filmowym „Vitae Valor” w Tarnowie (2003), nagrodą za całokształt twórczości „Golden Camera 300” na MFF Sztuki Operatorskiej im. Braci Manaki w Bitolaw Macedonii (1999), a wcześniej szeregiem nagród za zdjęcia do filmów i za reżyserię spektakli teatru TV. Był honorowym przewodniczącym Stowarzyszenia Twórców Obrazu Filmu Fabularnego. W roku 2006 opublikował zawierającą przemyślenia i wspomnienia zawodowe książkę „Labirynt światła” a w roku 2017 „Sztukę filmową”, zbiór wykładów, wygłoszonych w latach 2000–2003 na Uniwersytecie Warszawskim.