„Sprzedawca lodów” to nietypowa kronika rodzinna poruszająca temat wojennych traum odzywających się w kolejnym pokoleniu. Dwa lata po zakończeniu II wojny światowej reżyser tworzy naśladujący życie film o kobiecie i mężczyźnie, którzy uciekają z okupowanej Czechosłowacji. Zmuszeni są udawać małżeństwo. W miarę rozwoju akcji postacie, w które wcielają się aktorzy, zaczynają żyć własnym życiem. W równoległej rzeczywistości tajna policja podejrzewa, że reżyser posiada informacje, które zagrażają bezpieczeństwu narodowemu, a echa historii odbijają się w losach kolejnego pokolenia.
„Sprzedawca lodów”, to proza, w której czytelnik od pierwszej do ostatniej strony nie może być pewny niczego. Odbywamy podróż w czasie i przestrzeni, poznajemy postaci pozornie wyrwane z kontekstu i z rzeczywistości, o której nie mamy pojęcia.
Może to utrudniać doświadczenie czytelnicze, ta fabuła jest poszatkowana. Z drugiej jednak strony książka nie pozwala o sobie zapomnieć – zauważa Iwona Kiuru, tłumaczka powieści. Autorce udało się stworzyć atmosferę niepokoju i napięcia, która czytelnikowi towarzyszy nieustannie.
Powieść pełna jest niedopowiedzeń, a zarazem scen naładowanych emocjami. Gość „Moich książek” nie ma wątpliwości, że jedną z największych zalet „Sprzedawcy lodów” jest sugestywność.
W „Sprzedawcy lodów” zacierają się granice między fikcją a rzeczywistością, a podróż bohaterów zamienia się w trwającą w nieskończoność ucieczkę: z taśmy filmowej na widownię kinową, do domu pani Niemcovej, do czechosłowackiej Pragi i szwedzkiego Göteborga, aż wreszcie do pocztowej skrytki, zapełnionej listami do dziewczyny o imieniu Milena.
Fińska pisarka Katri Lipson zaprasza czytelników do zabawy intelektualnej na wielu poziomach, między innymi pozostawiając tropy i odwołania intertekstualne do innych twórców, choćby do Milana Kundery. Niespodzianki czekają jednak również na polskich czytelników. Autorka nawiązuje bezpośrednio m.in. Do poezji Wisławy Szymborskiej. – Niemal dosłowny cytat z Szymborskiej pojawia się w jednym z fragmentów tekstu – zaznacza Iwona Kiuru, dodając jednocześnie, że Katri Lipson nie kryje swojej fascynacji poezją polskiej noblistki. W „Sprzedawcy lodów” odnajdziemy również nawiązania do jednego z filmów Krzysztofa Kieślowskiego, do „Podwójnego życia Weroniki”, utworu, który stanowi jedno z ważniejszych dla fińskiej pisarki dzieł kinematografii światowej.
Akcja tej uhonorowanej Nagrodą Literacką Unii Europejskiej powieści rozgrywa się w powojennej Czechosłowacji i współczesnej Szwecji.
Jest w niej także zawarta implicite nowa definicja fenomenu europejskości.
Wydanie książki doszło do skutku dzięki współsfinansowaniu przez Unię Europejską w ramach programu „Kreatywna Europa”, który powstał między innymi po to, żeby Europejczycy mogli poznawać pisarzy z innych krajów Unii Europejskiej i ich literaturę oraz kulturę.
Katril Ipson – „Sprzedawca lodów”, przekł. Iwona Kiuriu, Widnokrąg, Piaseczno 2021, str. 255, ISBN 978-83-962738-0-2