Po ukazaniu się w 2018 roku „Autorytarnego klerykalizmu i socjalliberalnej alternatywy” oraz po wydaniu w 2021 roku „Polskiego modelu państwa wyznaniowego” przygotowałem pozycję stanowiącą pewne uzupełnienie poprzednich książek. Tekst nowej pozycji koncentruje się na wskazaniu źródeł zarówno historycznych jak i współczesnych katolicyzmu jako ideologii państwowej.
Tym razem zamiast przedstawiania trudnych zagadnień prawnych odnoszących się do relacji państwa z kościołami i związkami wyznaniowymi we współczesnej Polsce staram się przedstawić subiektywną ocenę politycznej roli religii i Kościoła katolickiego w kształtowaniu się państwowości polskiej od czasów Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Mam nadzieję nie tylko przypomnieć czytelnikom skutki XVI wiecznej kontrreformacji, i okresu zaborów, zgubny wpływ Kościoła katolickiego na polską scenę polityczną po odzyskaniu niepodległości i presję ideologiczną wywieraną w okresie międzywojennym na całe zróżnicowane narodowościowo społeczeństwo, ale i efekty polityki wyznaniowej prowadzonej przez komunistów, sytuację po odzyskaniu niepodległości w 1989 roku i klęskę koncepcji państwa neutralnego światopoglądowo.
W konsekwencji doprowadziła ona do ukształtowania się w budowanym systemie demokracji parlamentarnej specyficznego modelu państwa wyznaniowego. Staram się wskazać przyczyny ukształtowania się klerykalizmu politycznego jako użytecznego narzędzia oddziaływania na jednorodne etnicznie społeczeństwo oraz odpowiedzieć na pytanie – dlaczego autonomia i niezależność kościołów i innych związków wyznaniowych podobnie jak gwarantowana konstytucyjnie indywidualna i kolektywna wolność religijna stała się drogą do klerykalizacji państwa.
Kierując uwagę na zawartość programów głównych ugrupowań parlamentarnych, zastanawiam się, dlaczego politycy manifestują swoją bezradność wobec obowiązujących reguł prawnych wywiedzionych z katolickiej doktryny wyznaniowej, rytuałów oraz obrzędów wyznaniowych skazując się na odrzucenie swojej oferty politycznej przez część laicyzującego się społeczeństwa. Dokąd zmierzamy w obliczu rodzącego się sprzeciwu wobec państwa wyznaniowego i czy radykalnie zmniejszająca się liczba osób praktykujących może mieć wpływ na panowanie Kościoła katolickiego w sferze światopoglądowej i organizowanie funkcjonowania państwa.
Analizy, oceny i wnioski zawarte w treści książki nie są skierowane przeciwko religii jako zjawisku społeczno -kulturowemu towarzyszącemu ludzkości i kształtującemu w dalszym ciągu świadomość znacznej części społeczeństw współczesnego świata. Poprzez krytykę roli religii i monopolizującego sferę religijną w Polsce Kościoła katolickiego, a także intensywnego eksploatowania religii w działalności politycznej wskazuje historyczne przyczyny, które spowodowały że katolicyzm stał się ideologią aspirującą od dwudziestolecia międzywojennego do rangi ideologii państwowej. Po odzyskaniu wolności w 1989 roku katolicyzm z powodzeniem został wykorzystany do zastąpienia obowiązującego wcześniej marksizmu-leninizmu, stając się aksjologicznym fundamentem systemu prawnego państwa i przywracając oś politycznego sporu, w którym tożsamość religijna ma być czynnikiem decydującym o przynależności do wspólnoty narodowej. Ideologia katolicyzmu z jego wykluczającym inności totalizmem zagraża stabilności państwa, które jako państwo faktycznie wyznaniowe nie może liczyć na lojalność wszystkich obywateli. Ponadto, podporządkowanie funkcjonowania państwa i życia jego obywateli zasadom wywiedzionym z religijnego systemu wartości stanowią prowadzą do ograniczenia praw i wolności obywatelskich, konfliktu społecznego i w efekcie cywilizacyjnego regresu. Krytyka katolicyzmu jako ideologii oraz klerykalizmu politycznego jako praktyki działania partii politycznych jest nie tylko uzasadniona, ale i niezbędna w dyskusji o kształcie państwa.