Małżonkowie powinni być uczciwi wobec siebie przede wszystkim w sprawach finansowych – bo najtrudniej poradzić sobie z kłopotami w tej właśnie sferze.
Niedogadanie się w kwestii finansów, planowanych wydatków czy oszczędności, może prowadzić do poważnych kłótni w małżeństwie.
Jeszcze trudniejszym tematem dla par mogą być zaciągnięte zobowiązania finansowe, łączące, jak wiadomo, węzłem trwalszym niż ślub. Gdy kredyty spłacane są regularnie, nie ma powodów do niepokoju. Jeżeli jednak powinie się nam noga i pojawią się trudności w terminowym regulowaniu należności, zaczną się schody.
Jedno drugiego brzemiona niesie
Zawierając związek małżeński, para decyduje się być ze sobą na dobre i na złe, ale w przypadku problemów finansowych, uczucie zostaje wystawione na poważną próbę.
Jeśli zalegamy ze spłatą kolejnych rat kredytu, możemy obarczyć partnera długami, który z naszej winy, z dużym prawdopodobieństwem może zostać wpisany na listę dłużników i w przyszłości (po rozwodzie) zapewne może napotkać trudności w zaciągnięciu kredytu na własną rękę. Możemy też jednak próbować tego uniknąć – i ocalić zarazem małżeństwo.
Najważniejsze jest to, że w sytuacji, gdy taki kredyt zaciąga małżeństwo, dla banku umowa będzie nadal wiążąca, nawet jeśli małżonkowie postanowią się rozstać albo jeden z partnerów będzie uchylał się od spłaty.
Warto więc wiedzieć, kiedy partnerzy wspólnie odpowiadają za zobowiązania finansowe, a w których przypadkach dług staje się „prywatnym” zmartwieniem jednego ze współmałżonków.
Wspólnie i w całości
W Polsce przyjęło się, że większość par wstępując w związek małżeński, decyduje się na wspólnotę majątkową.
Oznacza to, że z chwilą ślubu, powstaje między małżonkami wspólność obejmująca ich późniejszy dorobek. Zaliczają się do niego środki finansowe, jak i przedmioty materialne, które zostały nabyte w trakcie małżeństwa przez oboje partnerów, bądź przez jednego z nich.
Do wspólnego majątku wchodzi przede wszystkim: wynagrodzenie za pracę oraz za inne usługi świadczone osobiście przez któregokolwiek z małżonków, dochody z majątku wspólnego, oraz zgromadzone przez nich środki na rachunkach bankowych, niezależnie od tego, który z współmałżonków w większym stopniu się przyczynił do zgromadzenia tych oszczędności.
W przypadku wspólnoty majątkowej, jeżeli partnerzy również wspólnie podejmą decyzję o zaciągnięciu kredytu, wspólnie i w całości będą także odpowiadać przed wierzycielem.
Kiedy należność przestanie być spłacana terminowo, dług zostanie pokryty najpierw z majątku wspólnego, a potem także z majątków osobistych partnerów.
– Należy bowiem pamiętać o tym, że oprócz środków wspólnych, małżonkowie dysponują również „prywatnym” majątkiem. Najczęściej do tej kategorii zalicza się przedmioty zgromadzone przed rozpoczęciem małżeństwa i ustanowienia wspólnoty majątkowej, zwłaszcza te nabyte w drodze dziedziczenia, zapisu lub darowizny – mówi Agnieszka Jarmołowicz, ekspertka Intrum.
A co będzie, jeśli partnerów obowiązuje wspólnota majątkowa, ale tylko jeden z nich jest kredytobiorcą?
W tym przypadku ustalenie odpowiedzialności za niespłacane długi zależy od tego, czy partner uzyskał zgodę od współmałżonka na zaciągnięcie kredytu. Jeżeli taka sytuacja miała miejsce – a tak się z reguły zdarza – wtedy wierzyciel może żądać zaspokojenia długu z majątku osobistego osoby zadłużonej, ale również z majątku wspólnego.
Natomiast jeżeli małżonek zaciąga pożyczkę bez wiedzy i zgody partnera, wtedy odpowiada za spłatę zobowiązania swoim majątkiem osobistym.
– Od każdej reguły można znaleźć jednak wyjątki, także i w tym przypadku. Nawet jeśli partner zaciągnął kredyt bez zgody współmałżonka, ale przyznane środki miały być wykorzystane na pokrycie bieżących wydatków rodziny (np. zakupy spożywcze czy rachunki za media), to wierzyciel może sięgnąć zarówno po środki z majątku wspólnego, ale co ważne, również po majątek osobisty drugiego współmałżonka, który nie podpisał umowy kredytowej – dodaje Agnieszka Jarmołowicz.
Niewiele nam może pomóc
Rozwiązaniem, które może uchronić współmałżonka (i jego majątek) przed odpowiedzialnością za niespłacane zobowiązania drugiego partnera, jest rozdzielność majątkowa, ustanawiana poprzez podpisanie małżeńskiej umowy majątkowej, zwanej wcześniej intercyzą.
Można ją zawrzeć, biorąc ślub, a także już w trakcie trwania małżeństwa.
– Skorzystanie z takiej opcji jest szczególnie zalecane parom, w których przynajmniej jedna z osób prowadzi działalność gospodarczą obarczoną dużym ryzykiem finansowym, a także, gdy partnerzy zgromadzili przed ślubem duży majątek, który ma również wartość sentymentalną. Intercyza sprawia, że od początku trwania małżeństwa obie osoby dysponują niezależnie własnymi finansami i co do zasady nie odpowiadają za długi partnera – tłumaczy Agnieszka Jarmołowicz.
Nic to jednak nie pomoże, jeżeli dług powstał przed zawarciem intercyzy – nawet jeśli stosowne organy wykryły jego istnienie później.
Wspomniana umowa nie uchroni także małżonków od kłopotów, gdy wspólnie zaciągnęli kredyt, a zadłużenie przestało być spłacane w terminie. Wtedy małżonkowie tak samo odpowiadają za dług majątkiem wspólnym, ale i osobistym, mimo rozdzielności majątkowej.
Zasada ta obowiązuje również wtedy, gdy wspólnie z rodzicem czy członkiem rodziny decydujemy się wspólnie zaciągnąć kredyt hipoteczny, co jest często wybieranym rozwiązaniem. Wtedy, wraz z drugą osobą podpisujemy umowę kredytową, oboje stajemy się współkredytobiorcami i zobowiązujemy się do spłaty zobowiązania.
Jak widać, wszystko to pokazuje, że nie ma wielu szans by uciec wierzycielom spod łopaty.