W całym minionym roku, bezpośrednie wydatki budżetu państwa na sferę mieszkaniową, wyniosły około 1,36 mld zł. Natomiast w ramach tzw. dodatków mieszkaniowych gminy wypłaciły właścicielom mieszkań oraz lokatorom w ubiegłym roku niemal tyle samo, bo ok. 900 mln zł.
Przez dwanaście lat (2004 r. – 2015 r.) wszystkie wypłacone dodatki mieszkaniowe wyniosły 12 mld zł. Za tą kwotę można by wybudować około 80 000 nowych mieszkań komunalnych.
W ramach dodatku mieszkaniowego można otrzymać około 200 zł miesięcznie. Dodatki te wprowadzono w 1994 r
– Ten instrument polityki socjalnej pomaga osobom, które ze względu na niski dochód mogą mieć problem z pokryciem kosztów eksploatacji mieszkania własnościowego, spółdzielczego lub komunalnego – mówi Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl.
Dane Głównego Urzędu Statystycznego z lat 2013 – 2015 mówią, że dodatki mieszkaniowe regularnie pobiera około 400 tys. gospodarstw domowych, a średnia miesięczna kwota takiego wsparcia oscyluje na poziomie 200 zł. W 2004 r przeciętny dodatek wynosił 140 zł, w 2015 r. – 204 zł.
Rodziny otrzymujące dodatek mieszkaniowy, mogą uzyskać również tzw. dodatek energetyczny (od 11,29 zł miesięcznie do 18,81 zł miesięcznie), który jest przeznaczony na dofinansowanie rachunków za prąd. Dane GUS-u wskazują, że największa część wsparcia trafia do lokatorów mieszkań komunalnych (41proc. wartości dodatków w 2015 r.). Natomiast jeśli chodzi o wysokość dodatków mieszkaniowych, to największą pomoc otrzymują osoby wynajmujące mieszkania w Towarzystwach Budownictwa Społecznego. Jest to związane z aspołecznie wysokim poziomem czynszu w TBS-ach. Od początku swojego funkcjonowania, system dodatków mieszkaniowych nie uległ zasadniczym zmianom. Eksperci jednak zastanawiają się, czy dopłaty do czynszu to lepsze rozwiązanie, niż budowa większej liczby mieszkań komunalnych i socjalnych.
Kolejną możliwością jest połączenie dodatków mieszkaniowych z pozostałymi świadczeniami opieki społecznej. Osoby otrzymujące wspomniane dodatki, zwykle korzystają też z innych form pomocy państwa. Warto również zadać sobie pytanie, ile jest przypadków wyłudzania dodatku mieszkaniowego poprzez zaniżanie lub niewykazywanie dochodu?.
Na uwagę zasługuje też sama konstrukcja dodatków mieszkaniowych. Obecnie te świadczenia są obliczane w dość skomplikowany sposób, który uwzględnia m.in. powierzchnię normatywną mieszkania i ryczałtowe normy zużycia mediów. Wydaje się, że zasady ustalania dodatków mieszkaniowych są możliwe do uproszczenia.