Graduates at university graduation ceremony wearing mortarboard and gown
W latach 2011-2021 Polacy i Polki stawali się coraz bardziej wykształceni. Tak wynika z tego, co podał GUS we wstępnych wynikach Narodowego Spisu Powszechnego 2021.
Według kolejnych, wstępnych danych NSP, które Główny Urząd Statystyczny udostępnił w czwartek, w 2021 roku liczba ludności Polski w wieku 13 lat i więcej – dla której ustalany był poziom wykształcenia – liczyła 32883,4 tys. osób i była mniejsza o 1,9 proc. w porównaniu z wynikami spisu z 2011 roku. Jak zaznaczył Urząd, pozytywnym zjawiskiem obserwowanym w latach 2011-2021 jest stały wzrost poziomu wykształcenia ludności. Według wstępnych danych w 2021 r. odsetek osób z wykształceniem co najmniej średnim wyniósł 55,5 proc. Dla porównania w 2011 roku był na poziomie 48,5 proc. Oznacza to wzrost o 7 p. proc.
„Najbardziej dynamiczny wzrost (ponad 30 proc.) został odnotowany w odniesieniu do osób o wykształceniu wyższym, których udział zwiększył się z 17,1 proc. w 2011 r. do 23,1 proc. w 2021 r. (wzrost o 6 p. proc.) wśród ogółu ludności w wieku 13 lat i więcej” – podkreślił GUS. Jednak, jak wskazał, największą dynamikę pozytywnych zmian odnotowano w grupie osób posiadających tytuł magistra, magistra inżyniera lub równorzędny. Wzrost wyniósł prawie 40 proc. w porównaniu do 2011 roku.
W strukturze ludności względem wykształcenia cały czas dominują absolwenci szkół średnich, w tym także szkół policealnych. Ich odsetek wyniósł 32,4 proc. Największy udział w tej grupie stanowią osoby z wykształceniem średnim zawodowym, których udział w 2021 r. wyniósł 18,2 proc.
„W ciągu ostatnich 10 lat znacząco obniżył się udział osób z wykształceniem podstawowym z 18,3 proc. w 2011 r. do poziomu 11,7 proc. w 2021 r. oraz osób z wykształceniem gimnazjalnym – z 4,9 proc. do poziomu 3,1 proc. Dla 8 proc. nie ustalono poziomu wykształcenia, zagadnienie to będzie przedmiotem dalszych analiz” – przekazał GUS.
GUS poinformował, że struktura ludności według wykształcenia różni się względem płci. W 2021 roku 19 proc. mężczyzn ukończyło szkoły wyższe. Natomiast wśród kobiet było to 26,9 proc. Oznacza to, że przeszło co czwarta kobieta posiadała dyplom ukończenia studiów wyższych.
Na podobnym poziomie – zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn – utrzymywał się natomiast odsetek osób legitymujących się wykształceniem średnim (łącznie z policealnym). U kobiet było to 33,4 proc., a u mężczyzn 31,2 proc. Natomiast w grupie deklarującej ukończenie zasadniczej szkoły zawodowej przewagę mieli mężczyźni (24,6 proc.). Kobiet deklarujących ukończenie zasadniczej szkoły zawodowej było 14,9 proc. Natomiast jeśli chodzi o osoby, które edukację zakończyły na poziomie szkoły podstawowej, procent kobiet wyniósł prawie 13 proc., a mężczyzn blisko 11 proc.
Kolejnym czynnikiem różnicującym strukturę ludności według poziomu wykształcenia jest miejsce zamieszkania. ”(…) w dalszym ciągu struktura poziomu wykształcenia ludności wiejskiej różni się od tej odnotowanej w miastach” – ocenił GUS.
Wśród ludności zamieszkałej w miastach 27,4 proc. stanowią osoby, które ukończyły uczelnie wyższe, na wsi natomiast jest to 16,6 proc. W 2021 r. dominującym poziomem wykształcenia w obu miejscach zamieszkania było wykształcenie średnie i odsetek ten wyniósł odpowiednio – 33,6 proc. w miastach i 30,4 proc. na wsi. Wykształcenie zasadnicze zawodowe posiadało blisko 25 proc. mieszkańców wsi i 16,1 proc. mieszkańców miast. Jak zaznaczył GUS, nadal najwięcej osób z wykształceniem zaledwie podstawowym mieszka na wsi (15,9 proc.), a w miastach jest to 9 proc.
Patrząc na regionalny podział Polski, najwyższy odsetek osób z wykształceniem wyższym odnotowano w województwach: mazowieckim (31,3 proc), małopolskim (24,4 proc.) i pomorskim (23,8 proc.). Najniższym odsetkiem charakteryzowały się województwa: lubuskie, opolskie i warmińsko-mazurskie. Z kolei udział osób z wykształceniem średnim (łącznie z policealnym) w poszczególnych województwach nie wykazywał znaczącego zróżnicowania.
Istotne różnice, jak podkreślił GUS, występują w udziałach osób o wykształceniu zasadniczym zawodowym. Najwyższy odsetek osób o tym poziomie wykształcenia odnotowano w województwie wielkopolskim (23,4 proc.), kujawsko-pomorskim (23 proc.) i opolskim (22,8 proc.). Województwa o najniższym odsetku osób posiadających wykształcenie zasadnicze zawodowe to: mazowieckie (14,3 proc.) i podlaskie (15,5 proc.).
„Warto odnotować, że najwyższymi udziałami osób o wykształceniu podstawowym, podstawowym nieukończonym i bez wykształcenia szkolnego charakteryzowały się województwa: warmińsko-mazurskie, podlaskie i łódzkie (odpowiednio 17,6 proc., 16,5 proc. oraz 15,8 proc.)” – przekazał Główny Urząd Statystyczny. Poziom wykształcenia przebadano również według grup wiekowych. Według wstępnych danych NSP najwyższy udział osób legitymujących się wykształceniem wyższym stanowiły osoby pomiędzy 25 a 44 rokiem życia i odsetek ich wyniósł blisko 60 proc. wśród ogółu ludności o tym poziomie wykształcenia. Wśród osób posiadających wykształcenie średnie i policealne w 2021 r. najwyższy udział miała grupa 20-24 lata (prawie 11 proc.). Wykształcenie zasadnicze zawodowe najczęściej deklarowały osoby w wieku 45-69 lat. GUS podkreślił, że „osoby w młodszych grupach wieku – do 30 roku życia – zdecydowanie najrzadziej wybierały zasadnicze szkoły dające przygotowanie zawodowe”.
Natomiast osoby, które ukończyły szkołę na poziomie gimnazjum i szkoły podstawowej, to głównie osoby młode w wieku 15-19 lat (76,7 proc.), które w większości kontynuują naukę.
omg/pap