Nie żyje współtwórca euro
W wieku 88 lat zmarł prof. Robert A. Mundell (ur. w 1932 r. w Kanadzie), jeden z najwybitniejszych i najbardziej wpływowych współczesnych ekonomistów, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 1999 roku. To autor teorii optymalnych obszarów walutowych i badacz międzynarodowych przepływów kapitału, uważany za „ojca chrzestnego” wspólnej waluty euro. Prof. Mundell miał bliskie związki z Polską, utrzymując od trzydziestu lat robocze kontakty z prof. Grzegorzem W. Kołodką, a w latach 2001-2020 był przewodniczącym Rady Naukowej Centrum Badawczego Transformacji, Integracji i Globalizacji TIGER stworzonego przez prof. Kołodkę na Akademii Leona Koźmińskiego. Prof. Mundell był też doradcą ONZ, Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz rządów wielu państw. Podczas jednej ze swych wizyt w Polsce, w wywiadzie dla tygodnika Przegląd powiedział między innymi: „Na świecie zawsze będzie istniał podział na biednych i bogatych. Łatwiejszym do zaakceptowania czyni ten fakt tylko to, iż biedakami nie są stale ci sami ludzie”./…/ „Nie ma prostej zależności, że niższe podatki powodują szybszy wzrost gospodarczy. To zależy od wielu czynników, trzeba wiedzieć, które podatki należy obniżać, a to bardzo złożone zagadnienie. Poza tym w debatach na temat podatków zawsze dużą rolę odgrywa polityka. Ekonomiści często opowiadają się po którejś ze stron politycznych, przez co mogą tracić wiarygodność naukową”./…/ „Ludzie czynni zawodowo opłacają świadczenia emerytów. Ale to ma rację bytu, gdy jest sześciu pracowników na jednego emeryta, natomiast teraz mamy zaledwie dwóch albo nawet pół pracownika na każdego emeryta. Ten system należy zmienić, bo inaczej państwu grozi bankructwo. Dawne ekipy rządzące nie przewidziały zmian demograficznych i dzisiaj wszystkie państwa europejskie – niezależnie od tego, jaka opcja polityczna nimi rządzi – muszą sobie z tym problemem poradzić”.
Co należy zrobić?
Zawarcie porozumienia z Unią Europejską w kwestii wykorzystania unijnego Funduszu Odbudowy; bardzo znaczne przyśpieszenie programu pierwszych szczepień przeciwko COVID-19 oraz wprowadzenie zmian w finansach publicznych, zarówno po stronie dochodowej jak i wydatkowej – to główne zadania dla rządu w pierwszej połowie tego roku – uważa prof. Stanisław Gomułka, ekspert organizacji przedsiębiorców Business Centre Club. Zagrożeniem dla gospodarki jest utrzymywanie dużego deficytu finansów publicznych i długu publicznego w relacji do produktu krajowego brutto. Jak wskazuje prof. Gomułka, niepokoi także kontynuacja PiS-owskiej polityki zwiększonej kontroli politycznej władzy nad systemem wymiaru sprawiedliwości i gospodarką oraz narastająca konfrontacja Polski z Unią Europejską. Niesie to potencjalnie bardzo duże koszty dla stabilności politycznej, a w dalszej konsekwencji, dla poziomu jakości życia obywateli. Tak duży jak obecnie dług w sytuacji relatywnie wysokiej inflacji oraz dość umiarkowanego zaufania inwestorów do polskiej gospodarki, może oznaczać silny wzrost kosztu jego obsługi. Tym bardziej, że Polska to kraj stosunkowo biedny i o ograniczonym zaufaniu kredytowym.