Seniorzy są regularnie oszukiwani na różnych pokazach. Zmiana prawa miałaby ich lepiej ochronić.
Do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów co roku trafia kilkaset skarg na nieuczciwe praktyki podczas pokazów handlowych organizowanych na przykład w hotelach, sanatoriach czy w czasie wycieczek. Takie sygnały docierały nawet wtedy, gdy takie imprezy były nielegalne w związku z obowiązującymi z powodu pandemii obostrzeniami (w tym zakazem zgromadzeń powyżej 5 osób).
Na te pokazy zapraszani są przeważnie seniorzy, a więc szczególnie wrażliwa grupa konsumentów. Są oni kuszeni bezpłatnymi badaniami, prelekcją o zdrowym stylu życia, rabatami do hoteli, a ostatnio – zgodnie z duchem czasu – także darmowymi pulsoksymetrami. Telemarketerzy często nie uprzedzają ich, że spotkanie będzie miało charakter handlowy.
Na pokazach sprzedawane są np. garnki, pościel, urządzenia do masażu, maty, odkurzacze, abonamenty medyczne – zwykle po cenach znacznie wyższych niż rynkowe. Nierzadko naruszane są przy tym prawa konsumentów do pełnej i rzetelnej informacji czy do odstąpienia od umowy. – Od lat walczymy z przedsiębiorcami stosującymi nieuczciwe praktyki rynkowe na pokazach. Regularnie ostrzegamy również konsumentów przed pułapkami czyhającymi na pokazach i edukujemy ich na temat przysługujących im praw. Widzimy jednak, że potrzeba także zmian prawnych, które w systemowy sposób wyeliminują z rynku dużą część nieprawidłowości i ochronią konsumentów, szczególnie seniorów, przed nieuczciwymi praktykami – mówi Tomasz Chróstny, prezes UOKiK, zauważając nieskuteczność działań swego urzędu.
Dlatego UOKiK przygotował projekt nowelizacji ustawy o prawach konsumenta. Są w nim cztery istotne zmiany legislacyjne:
- Zakaz świadczenia usług finansowych podczas pokazów czy wycieczek. Obecnie często konsumenci są namawiani, a nawet zmuszani podczas takich spotkań do zaciągnięcia pożyczek na zakup prezentowanych produktów albo kupna ich na raty. Często nawet nie są świadomi, że zawierają takie umowy, bo podpisują je wśród wielu innych dokumentów. Zgodnie z proponowanymi przepisami umowa o świadczenie usług finansowych zawarta podczas pokazu czy wycieczki byłaby nieważna z mocy prawa.
- Zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem. Pozwoli to skutecznie ograniczyć ryzyko strat finansowych po stronie konsumentów i umożliwi im podjęcie świadomej decyzji o zakupie. Często organizator pokazu nie informuje uczestników, że mogą odstąpić od umowy w ciągu 14 dni, a nawet jeśli to zrobią – to trudno im odzyskać pieniądze.
- Prawo do odstąpienia od niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza lokalem lub na odległość. Chodzi przede wszystkim o umowy dotyczące tzw. abonamentów czy pakietów medycznych, które są często sprzedawane na pokazach. Wartość takich pakietów to czasem nawet kilkanaście tysięcy złotych, co jest znacznym wydatkiem, szczególnie dla osób starszych.
- Zakaz sprzedaży wyrobów medycznych poza lokalem firmy. Tego typu produkty, często wątpliwej jakości i po zawyżonych cenach, są regularnie oferowane podczas pokazów handlowych. Wprowadzenie zakazu ich sprzedaży pozwoli na skuteczną ochronę konsumentów, zwłaszcza seniorów.